erkin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

er-kin

Etimologiyasi

ERKIN ’moneliksiz\ ’ozod holda’. Erkin yashashga erishdik. Bu soʻz eski oʻzbek tilida erk otiga qadimgi -(i)n vosita kelishigi qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan boʻlsa kerak; keyinchalik bu soʻz ravishga aylangan: erk + in = erkin.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Har qanday toʻsiq, gʻov, monelik va shu kabilardan xoli boʻlgan, erk-ixtiyori oʻzida boʻlgan. ◆ Erkin hayot. n ◆ Nahot chayqovchi oʻzini shuncha erkin sezsa! A. Qahhor, „Asarlar“ . U ◆ endi erkin kush, boshi oqqan tomonga uchishi mumkin. F. Musajonov, „Himmat“ .

2 Qiynalmay, qiyinchiliksiz, bemalol. ◆ Mashqlarni erkin bajarmoq. Erkin harakat qilmoq. yai Oʻrta Osiyo xalqlari tillarida erkin soʻzlaydigan Aleksandr Vasilyevich Sidorov bilimdon kishi edi. Nazarmat, „Joʻrlar baland sayraydi“ .

3 Ochiq-oydin, bemalol tarzda. ◆ Mazkur kitobda fuqaro huquqi haqida birmuncha erkin fikrlar aytilganini saroy ahli, jumladan, ahli fuzalo bilar edi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

4 Qisinish, tortinishdan xoli holda; bemalol. ◆ Ular bilan koʻpdan tanishdek erkin gaplashib ketdim. M. Xayrullayev, „Tilla marjoy“ . Solijon endi Toshpoʻlatov bilan iymanib emas, ◆ erkin, oʻrtogʻi bilan gapla-shayotganday boʻldi. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ . ◆ Ahmadning oʻzini erkin tu tishi Tolib akaning sal jigʻiga tegdi. F. Musajonov, „Himmat“ .

5 Siyosiy, iqgisodiy, huquqiy mustaqil-likka ega boʻlgan, ozod, hur.

6 Erkin (erkaklar va xotin-qizlar ismi).

Erkin nafas olmoq Siqilish, tanglik

holatidan qutulmoq, erkin holatli boʻlmoq. ◆ Ahmad koʻchaga chiqib, sal erkin nafas oldi. F. Musajonov, „Himmat“ . ///. ◆ Xamroyev boylar qoʻlida erkin nafas olishni, odamdek yashash-ni orzu qilardi. Gazetadan .

Erkin sheʼr ad. Qofiyasi boʻlmagan sheʼr.

Antonimlari

ЭРКИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Sifat

erkin

Tillar

• Turkcha: özgür, hür
• Ozarbayjoncha: azad, hürr
• Kurdcha: azad
• Inglizcha: free
• Fransuzcha: libre

Ruscha _ru

erkin
1 свободный, вольный; // свободно, вольно; ◆ ~ nafas olmoq 1) свободно дышать; 2) перен. чувствовать себя свободно; ◆ ~ tanqid свободная критика; ◆ ~ hayot вольная, раздольная жизнь; ◆ ~ sheʼr лит. свободный стих; ◆ oʻzini ~ his qilmoq чувствовать себя свободно;
2 Эркин (имя собств. мужское и женское).