gʻingʻirlamoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]gʻin-gʻir-la-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]GʻINGʻIRLA— ' gʻingʻ-gʻingʻ etgan tovush chiqar-'; ' past tovush bilan hirgoyi qil-'. Elmurodning bir tekis gingirlagan ovozi yohimli nagmaday hammaning es—hushini qamrab oldi (Parda Tursun). Bu feʼl eski oʻzbek tilida gʻïngʻïr tovushga taqlid soʻzidan —la qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: gʻïngʻïr + la = gʻïngʻïrla— > gʻingʻirlä—. Soʻzlashuv nutqida bu feʼl gʻingʻillä— tarzida ham talaffuz qilinadi, bunda l undoshining taʼsiri bilan uning oldidagi r undoshi l undoshiga almashadi (OʻTILda nimagadir ana shunday tovush oʻzgarishiga uch-ragan shakl asosiy shakl sifatida berilgan).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]ayn. gʻingʻillamoq. ◆ Elmurodning bir tekis gʻingʻirlagan ovozi yoqimli nagʻmaday hammaning es-hushini qam-raboldi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҒИНҒИРЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.