gavda

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

gav-da

Etimologiyasi

GAVDA ’jussa’, ’tana’. Mulla Obidning .. shu gavdasiga bu ketmon ham kichik (Abdulla Qodiriy). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli gögde tarzida talaffuz qilingan(ЭСТЯ, III, 53), keiinchalik d undoshi oldidagi g undoshi v undoshiga almashgan; oʻzbek tilida ikkinchi va keyingi bugʻinda ye unlisi kelmasligi tufayli bu unli ä unli-siga, ikkinchi boʻgʻindagi ä unlisi taʼsirida birinchi bugʻindagi ö unlisi ham ä unlisiga almashgan: gögde > govde > gövdä > gävdä; jonli soʻzlashuvda v undoshi taʼsiri bilan undan oldingi ä unlisini â aytish xam mavjud: gävdä > gâvdä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 I neon yoki hayvon tanasining umumiy koʻrinishi; jussa, qad. ◆ Joʻraboy ota-ning uzun qotma gavdasi qorongʻida koʻzdan gʻoyib boʻldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Qiz semiz gavdasiga yarashmagan epchillik bilan lip etib oldinga oʻtdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Tan, tana (vujud bilan jon qarama-qarshi quyilganda). ◆ Yoʻq, yurdi emas, oyoq-larini ixtiyoriga qarshi sudradi. Lekin joni qolib, quruq gavdasi ketar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

3 Jonsiz tana, murda, jasad. ◆ Darvozadan oʻn odim narida boshi tanidan uzilgan uch kishining gavdasiga yoʻliqdilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

4 Biror narsaning borligʻi, tanasi, koʻrinishi. ◆ Hovli oʻrtasida chirik gavdasi oʻraday oʻpirilgan qari bahaybat tol. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Mudhish boʻlib koʻrinar Tunda togʻlar gavdasi. Gʻayratiy .

Antonimlari

ГАВДА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

gavda

Ruscha _ru

gavda
туловище, корпус, тело; телосложение; ◆ ~si yoʻgʻon odam здоровый человек, здоровяк; ◆ ~si kelishgan odam статный, стройный человек.