goʻdak
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]goʻ-dak
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]GOʻDAK ’koʻkrakdan ajralmagan bola’. G oʻ d a k -l a r esa beshikda, daraxtlar orasidagi belanchak— larda uxlab yotishadi (Oybek). Bu ot qadimgi turkiy tildagi kalta boʻl—’ maʼnosini anglatgan köt— feʼlidan -(ä)k qushimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, III, 59); keyin — chalik soʻz boshlanishidagi k undoshi g undoshiga, ikki unli oraligʻidagi t undoshi d undoshiga almashgan; oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: köt-+ äk = kötäk > gödäk > godäk.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]|0. S.3 jZ - yosh bola, chaqaloq| 1 Emadigan, koʻkrakdan ajratilmagan, odatda bir yoshgacha boʻlgan bola; chaqaloq. ◆ Oilada tugʻilsa goʻdak, Unga suyib qoʻyarlar ism. A. Oripov . ◆ Esli bolalar ham koʻrinmaydi. Goʻdaklar esa beshikda, daraxpiar orasidagi belanchaklarda uxlab yotishadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
2 Voyaga yetmagan, ona suti ogʻzidan ket-magan bola, yosh bola. ◆ Musulmonqul.. oʻzini mingboshi eʼlon qilib, agʻrkiz bir goʻdakni xon koʻtarib, el yelkasiga mindi. A. Qodiriy, „Utgan kunlar“ . ◆ Oʻqituvchi yolgʻiz bilim ber-maydi. U goʻdakni odam qiladi. N. Safarov, „Olovli izlar“ .
3 koʻchma Yetarli turmush tajribasiga ega boʻlmagan, xom, gʻoʻr odam. ◆ Baring goʻdak, hali nodon bolasan, Har ish qshkang ham, bitma-gan, chspasan. "Ravshan" . ◆ Dshdor Aʼzamjonni koʻrdi-yu, Nizomjon koʻziga bir yosh bola, goʻdak boʻlib koʻrindi-qoʻydi. S. Ahmad, „Ufq“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ГЎДАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]OʻTIL
Sifat
[tahrirlash]goʻdak
Tillar
[tahrirlash]- Turkcha: bebek