halokat
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ha-lo-kat
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]arab. – vayron boʻlish (qilish), oʻlim; oʻlish; falokat, xavf-xatar;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1. Fojiali oʻlim. ◆ ..koʻziga hech narsa koʻrinmas, faqat Xudoyberdiyevni halokatdan qutqarish toʻgʻrisida oʻylar edi. T. Rustamov, „Mangu jasorat.“ ◆ Bektemir shu payt, "qimirlash halokat" degan sinalgan dasturdan voz kechdida, okopdan irgʻib chiqdi va goh emaklab, goh sakrab chopdi. Oybek, „Quyosh qoraymas.“
2. Biron sabab tufayli yuz beruvchi falokatli hodisa. ◆ Mashina halokati. Poyezd halokati. ◆ Hasan soʻfi bilan Alim buvani qishloqqa qaytargan narsa minut sayin xavfga, kun sayin halokatga aylanib borayotgan ungur masalasi edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
3. Tag-tomir bilan yemirilish, barbod boʻlish. ◆ Keskinlashgan sinfiy ziddiyatlar milliy ozodlik harakatini yanada kuchaytirib, kolonializmning halokatini tezlashtirdi. S. Xoʻjayev, „Oʻzbek tarixiy filmlari.“
4. Katta falokat, oʻlim keltiruvchi holat. ◆ Halokat oldida turmoq. ◆ Bu esa odamlarni qiynashi, halokatlarga sabab boʻlishi, ehtimol. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Qayoqqa ketamiz, taqsir? -Boboqul halokat ogʻzida qolgan kishiday Maxsumga umid bilan tikildi. S. Anorboyev, „Oqsoy.“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҲАЛОКАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.