ikki

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

IKKI ’bir bilan uch oraligʻidagi butun sanoq son’. Ukam i k k i kundan keyin keldi. Bu soʻz asli qadimgi turkiy tildagi ’ket’, ’yon’ maʼnosini anglatgan ik otidan —i qoʻshimchasi bilan yasalgan: ik + i = iki (ЭСТЯ, I, 339). Qadimgi turkiy tildayoq bu soʻz iki (Devon, I, 151; DS, 206) va ikki shakllarida (Devon, I, 237; DS. 207) mavjud boʻlgan; ikki shakli k undoshining qatlanishi bilan yuzaga kelgan. Dastlab ’ketidagi’ maʼ-nosini anglatuvchi sifat boʻlgan (i k k i son), keyin — chalik oʻzi miqdor maʼnosini anglatib, sanoq songa aylangan: ’bir sonidan keyin keluvchi (miqdor)’ -> ’bir sonidan keyin keluvchi miqdor’ -> ’birga birni qoʻshish bilan hosil boʻladigan miqdor’.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Sifat

ikki

Raqam

ikki

Tillarda

Ruscha ru

ikki
два; ◆ bir-ikki kunga на пару дней; ◆ ikki baravar 1) надвое, пополам; 2) вдвое, в два раза; ◆ ikki boshli muskul анат. двуглавая мышца, бицепс; ◆ ikki yillik oʻsimlik бот. двухлетнее растение; ◆ ikki tilli лингв. двуязычный; ◆ ikki bukilib (или bukchayib) (букв. согнувшись вдвое) согнувшись в три погибели; ◆ Chol gʻazablandi, kampir ikkisi urishdi («Эртаклар») Старик рассердился и поссорился со старухой; ◆ ikki ogʻiz soʻz пара слов; ◆ ikki ellik xat (букв. записка, шириной в два пальца) коротенькая записка; маленькое письмо; ◆ ikki yorti (или yarim) ◆ ikki bir butun посл. две половинки - одно целое; ◆ ikki oʻn besh - bir oʻttiz погов. два по пятнадцать - всё равно тридцать; соотв. что в лоб, что по лбу; ◆ biri-ikki boʻlmaydi погов. у него один двумя не станет (он никогда не разбогатеет; что заработает, то и проест;) ◆ dunyoniki miri kam ikki погов. на свете всегда два без пятака (т. е. на свете не без недостатков); ◆ ikki qoʻlini burniga tiqib qolmoq (букв. остаться с засунутыми в нос указательными пальцами обеих рук) остаться с носом, остаться ни с чем; уйти не солоно хлебавши.


Farencha (fo)

Raqam

ikki

Turkmancha (tk)

Raqam

ikki