ilimoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]i-li-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]ILI- 'biroz isi—’. Choynakdagi suv i l i d i. Bu Feʼl qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni ang— latgan boʻlib, yïlï- tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 100); oʻsha davrlardayoq bu soʻz boshlanishidagi y un — doshi talaffuz qilinmay qoʻygan (Devon, I, 95: ïlïgʻ), qozirgi oʻzbek tilida ï unlilarining qattiqlik bel— gisi yoʻqolgan: yïlï- > ïlï- > ili-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Bir oz isimoq. ◆ Suv ilidi. n ◆ Osmonimizdagi bulupiar tarqalishi bilan, tanamiz iliydi, jonimiz tinchiydi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ .
- Ichi ilimaslik Koʻngli toʻlmaslik; xo-tiri jam boʻlmaslik. ◆ Sira koʻnglim chopmas bu yurishingga. Sira ichim ilimaydi qilgan ishingga. "Yodgor" . Koʻngli (yoki mehri, yura-gi) ilimoq Mehri tovlanmoq, me\r hissi uygʻonmoq. ◆ Kechqurun dasturxon.. ustida bola yigʻlab berdi. -Ol, emiz.. — dedi Orifjon. Koʻngli ilib ketdi. A. Muxtor, „Chinor“ . ◆ Oʻgay onam uch farzandli boʻldi. Bolalarni qiyna-lib tuqqan boʻlsa ham, bizlarga mehri ili-madi. Gazetadan . ◆ Ona., sovuq gapdan oʻzini bir zum yoʻqotib qoʻydi. Keyin, ona ekan, yuragi ilib, bolasini quchoqlagani yugurdi. M. Is-moiliy, „Odamiylik qissasi“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ИЛИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.