irgʻimoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ir-gʻi-moq

Etimologiyasi

IRGʻI- 'oʻzini kuch bilan havoga koʻtarib, bir yerdan boshqa bir yerga oʻtkaz-’. Arih keng ekan, zoʻrga i r -gʻ i b oʻtdim. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda mavjud boʻ— lib, 'kuch bilan koʻtarilib olgʻa tashlan-’ maʼnosini anglatgan ïr- feʼlidan ’bir karra' maʼnosini ifo — dalaydigan -gʻï qoʻshimchasi bilan hosil qilingan boʻlsa kerak (ЭСТЯ, I, 662); oʻzbek tilida ï unlilarining qattiqlik belgisi ioʻqolgan: ïr—n gʻï = ïrgʻï— > irgʻi—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ayn. sakramoq. Ariqdan ir-gʻib oʻtmoq.

Irgʻib (oʻrnidan) turmoq Chaqqonlik bilan tez, qalqib (oʻrnidan) turmoq, dik etib (oʻrnidan) turmoq. ◆ Xuddi bosinqiragan odam-dek, irgʻib oʻrnimdan turdim. N. Safarov, „Olovli izlar“ . Irgʻib tushmoq Bexosdan yuqoriga koʻtarilib tushmoq, sapchib ketmoq. ◆ Oyogʻimga bir narsa tegib, irgʻib tushdim. gsh Sodiqjon boyvachcha bu gapni eshitib, bir irgʻib tushdi. K. Yashin, „Hamza“ . Irgʻib chiq-moq Tashqariga boʻrtib, turtib chiqmoq (koʻz soqqasi, tomir va shu kabilar haqida). ◆ Irgʻib chiq-qan koʻzlar. Irgʻib chiqqan tomirlar. shsh Uning IKoʻchqorning] oftobda qoraygan oriq payla-ri irgʻib chiqqan, oyogʻi.. tarashaga oʻxshardi. A. Ubaydullayev, „Hayot oqimi“ .

Antonimlari

ИРҒИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

irgʻimoq irgʻimoq

OʻTIL

Ruscha _ru

irgʻimoq
прыгать, ariqdan irgʻvib oʻtmoq перепрыгнуть через арык; irgʻib turmoq вскочить; irgʻib tushmoq подскочить; соскочить.