juvon
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ju-von
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]JUVON Bu ot ТжРСga juvon shaklida kiritilib, soʻzlashuv tiliga xos deyingan (519) va javon shakliga (510) havola berilgan; demak, oʻzbek tiliga tojikcha soʻzlashuv tili shakli olingan. ТжРСda bu birlikning maʼnosi sifat tarzida 'yosh' deb va ot tarzida 'yigitcha ' deb izohlangan, javonduxtar oti 'yosh qiz'ni, javonzan oti 'yosh xotin'ni anglatishi aytilgan (510). Oʻzbek tilida juvon oti oʻzgacha maʼnoni — 'erga tekkan, Qizlik iffatini yoʻqotgan yosh ayol' maʼnosini anglatish uchun ishlatiladi (OʻTIL, 1,290).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash][f. z,1 — yosh; umrining yarmi-
ga ham yetmagan odam yoki hayvon] 1 Erga chiq-qan, ammo hali yosh ayol. ◆ Toʻxta xola atrofga olazarak qarab turgan edi, oʻrta yashar bir juvon kelib qoldi. I. Rahim, „Chin muhabbat“ . ◆ Yoshi ortib borayotgan har bir qiz, har bir juvon singari, Toʻraxon ham bola koʻrishni xoh-lar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
2 Erdan chiqqan yoki tul qolgan xotin. [◆ Qutidorning] Bordi-keldi bitta juvon qizi bor-ku, muncha, toʻyni boshqa, nikohni boshqa qilamiz, deganiga hayronman [dedi birinchi kishi]. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar. ◆ Juvon olmay, qiz oling: Qizning qiligʻi yaxshi. "Oq olma, „qizil olma"“ .
3 Iffatini yoʻqotgan qiz. -Qizmi, ju-vonmi, Gulnormi — bar bir, men dadamning yosh xotin olishini xohlamayman, — dedi Salim. Oybek, Tanlangan asarlar.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЖУВОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.