kishi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ki-shi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Fikrlash, soʻzlash hamda ij-timoiy mehnat jarayonida qurol yasash va undan foydalanish qobiliyatiga ega boʻlgan jonli mavjudot, zot; odam, inson. ◆ Til kishilarning oʻzaro aloqa qurolidir. n Ki-shining ruhiy holati va ish qobiliyati mu-ayyan ritmga boʻysunishini odamlar allaqa-chon payqashgan. Gazetadan. ◆ Uning yuqoriqis-midagi tugmachani bossangiz, teshikdan maxsus uzunlikdagi elektromagnit toʻlqinlar chiqib, kishi miyasining uxlatuvchi markazi-ga taʼsir koʻrsatadi. O. Moʻminov, „Xiyobon-dagi uch uchrashuv“ . ◆ Zaytun daraxtining tur-gan-bitgani kishi organizmi uchun foydali. Gazetadan .

2 Insoniyatga mansub zot, shaxs, odam. ◆ Obroʻli kishi. Xushomadgoʻy kishi. Oilamizda toʻrt kishi bor. Har qanday kishi. Olija-nob kishi. Kishilar toʻdasi. Besh kishidan iborat komissiya, m ◆ Novcha kishi shofyor uzatgan papkani qoʻltigʻiga qistirdi-yu, katta-katta odim tashlab, tezda sherik-lariga yetib oldi. A. Obidjon, „Akant qara-gʻay Gulmat“ . ◆ Ey, bu ota Sharif tarroning janozasida Otamurod qorining yonida qurʼ-onni sharillatib oʻqib oʻtirgan kishi-ku! S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Kishi yaxshi koʻrgan odami-ni, ming oʻrab tashlanmasin, bitta qiligʻi-dan biladi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

3 Umuman, balogʻat yoishdan oʻtgan shaxs; katta yoshli odam. ◆ Ayol kishi. Erkak kishi, sht -Yoshing yigirma beshga qarab boryapti, — dedi onasi hamon oʻsha titragan tovushda, — ◆ xotin kishi oʻttizga kirsa oʻtin boʻladi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ U kamgap, birovga aralashmaydigan kishi edi. S. Ahmad, „Yulduz“ . ◆ Kabinetdan grajdancha kiyimdagi novcha kishi, orqa eshikdan esa uchta militsioner tushib keldi. A. Obidjon, „Akang kara-gay Gulmat“ .

4 Oʻzga,- begona shaxs, birov. ◆ Kishi yur-tida xon boʻlguncha, oʻz yurtingda gado boʻl. n ◆ Jiyan, aqling boʻlsa, kishining bir tiyiniga xiyonat qilma. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

5 s. t. esk. Shariatga binoan, balogʻatga yetgan xotin-qizlar yuzini, oʻzini koʻrsat-masligi kerak boʻlgan begona erkak. ◆ Qoʻrgʻon eshigidan ayol ovozi eshitildi: -Nima kerak? -Munda kel! — chol qoʻli bilan imladi. -Kishi bor-ku.. -Qarindosh, Xushroʻining oʻgʻli, — deb tushuntirdi chol. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Kishidan qochmoq Begona erkakka oʻzini koʻrsatmaslik (xotin-qizlarga nisbatan qoʻllanadi).

6 Taʼkid ifodalaydi. ◆ Afsuski, kunda-lik turmushimizda baʼzan buning aksini koʻrib, oʻksinasan kishi. "Mushtum" . ◆ Yomgʻirda yuvilgan trotuarlarda yursang, shunchalik yengil tortasanki, imtihonlarni ham.. stipendiya tashvishini ham unutib yuborasan kishi. U. Hoshimov, „Qalbingga quloqsol“ .

Kishi bilmas Yashirin holda, hech kim-ga bildirmay; zimdan. ◆ Juda hayallab ke-tishdi-ku. Kishi bilmas borib kelmaysan-mi, uka?[dedi Mansur]. 3. Said, „N“ . Safarov, Tarix tilga kirdi. ◆ Har bir haraka-tingni kishi bilmas aygʻoqchi kuzatadi. K. Yashin, „Hamza“ .

Antonimlari

КИШИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Yoqutcha: киһи

Ruscha _ru

kishi
1 человек; // человеческий; ◆ erkak ~ мужчина; ◆ xotin ~ женщина;◆ sovet ~si советский человек; ◆ ~ ovozi человеческий голос;
2 лицо, личность, особа; персона; ◆ xususiy ~ частное лицо; ◆ ayrim ~lar отдельные лица; ◆ u ~ разг. (букв. тот человек) они (говорится об одном человеке с оттенком уважения); ◆ otangiz qanilar?- U ~ ishga ketdilar где ваш отец? - Они ушли на работу; ◆ duch kelgan ~ каждый встречный, кто попало, любой человек; ◆ biror ~ кто-либо, кто-нибудь; ◆ har bir ~ каждый человек, каждый, всякий;
3 человек, душа; ◆ ~ boshiga на душу, на каждого человека; ◆ koʻchada bitta ham ~ yoʻq на улице ни души;
4 в некоторых выражениях передаёт первое или второе лицо, оставаясь без перевода: ◆ ajablanasan ~! удивляешься!, удивительно!, только удивишься!; ◆ Musofirchilik qiyin, bola-chaqani sogʻinadi ~ (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Тяжело на чужбине, тоскуешь по семье; ◆ ~ning jahlini chiqarma (букв. не серди человека) не серди меня, не раздражай меня;
5 уст. рел. мужчина, посторонний мужчина; ◆ ~dan qochmoq прятаться (прятать лицо) от постороннего мужчины; * ◆ ~ bilmas скрытный, тайный, незаметный; ◆ u ~ bilmas ayyor ekan он, оказывается, довольно хитрый.