kiyik
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ki-yik
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]KIYIK 'ohu'. Togʻ choʻhhisida oʻtlab yurgan k i -y i k sharpani eshitib, bosh irgʻatganday boʻldi (Mirzakalon Ismoiliy). Qadimgi turkiy tilda shunday maʼnoni anglatgan ot asli kädik tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 392), keyinchalik ä unlisi ye unlisiga, d undoshi z undoshiga (ДС, 294) va bu undosh y undoshiga (Devon, III, 182), oxiri ye unlisi i unlisiga almashgan: kädik > käzik > kezik > keyik > kiyik. Qadimgi tur — kiy tilda, ’ohu’ maʼnosini anglatuvchi keyik soʻzidan tashqari, 'yovvoyi’ maʼnosini anglatuvchi käyik soʻzi ham mavjud boʻlgan (ПДП, 392) va bu soʻz ham keyinchalik kiyik tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 394); Devonda bu soʻz keyik shaklida keltirilgan; natijada ’ohu’ maʼnosini anglatuvchi ot bilan ’yovvoyi’ maʼnosini anglatuvchi sifat Devonda bir xil yozilib qolgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Quvush shoxli sutemizuvchilar oilasining ohu, bugʻu va hokazolar kabi katta bir guruhining umumiy nomi. ◆ Togʻ choʻqqisida oʻtlab yurgan kiyik sharpani eshi-tib, bosh irgʻatganday boʻldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]КИЙИК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.