Kontent qismiga oʻtish

koʻzgu

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)

[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

[tahrirlash]

koʻz-gu

Aytilishi

[tahrirlash]

Etimologiyasi

[tahrirlash]

^ KOʻZGU ' qarshisidagini aks ettirib koʻrsatadigan oyna'. ◆ [Sekretarʼ] ...deraza yonidagi boʻy baravar keladigan koʻzgu oldiga keldi. Sami Abduqahhor . Bu ot asli qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, 'qara—' maʼnosini anglatgan köz- feʼlining (ЭСТЯ, III, 61) ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi —(ü)n qoʻshimchasini olgan shaklidan    (ПДП,    396; Devon, II, 184; DS,    321) -gü

qushimchasi bilan yasalgan; dastlab ng undoshlari bir ŋ undoshiga    birlashgan (ДС, 321), soʻngra    ikkinchiboʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (Devon, III, 389); keyinchalik oʻzbek tilida ŋ undoshi g undoshiga almashgan,    ö, ü    unlilarining    yumshoqlik    belgisi

ioʻqolgan: (köz— +    ün = közün-) + gü    = közüngü >    közoʻŋü >

közŋü > közgü > kozgu.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

[tahrirlash]

Maʼnosi

[tahrirlash]

1 kt. ayn. oyna 3, 4. ◆ Oʻrnidan turib, koʻk shoyi parda tutilgan deraza yoni-dagi boʻy baravar keladigan koʻzgu oldiga keldi. S. Abduqahhor, „Nusxaoy“ . ◆ ..yolgʻiz Shahzo-daxongina.. bir qoʻlida koʻzgu, bir qoʻlida boʻyrachoʻp: oʻsma qoʻyib, oʻz husnu latofatiga mahliyo boʻliboʻtirardi. K. Yashin, „Hamza“ .

2 Umuman, biror narsani aks ettiruv-chi, ifodalovchi narsa. ◆ Koʻz yurakning koʻzgu-si boʻlsa, nutq — boshdagi fikrning mezoni. Buni Elmurod yaxshi bilar edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Ha, mehnat chindan ham hayot koʻzgu-si, unda inson oʻz faoliyatining kundalik mahsulini koʻradi. Gazetadan .


Sinonimlari

[tahrirlash]

Aks oyna

Antonimlari

[tahrirlash]

КЎЗГУ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

[tahrirlash]

koʻzgu
книжн. зеркало; зерцало; ◆ Bir yoʻl koʻrindi ~da yuzdan olib niqob («Фарћод ва Ширин») Только раз показалась в зерцале, снимая с лица маску.