kunchi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kun-chi

Etimologiyasi

KUNCHI ' gʻayir', ' rashk qiluvchi'. Majdiddin k u n ch i erlardan boʻlsa ham, lekin bu xabar uni juda huvontirdi (Oybek). Bu soʻz asli qadimgi turkiy tildagi 'qizgʻan-', 'gʻayirlik qil—' maʼnosini ang— latgan koʻn- feʼlidan (ЭСТЯ, III, 105) —i qoʻshimchasi bilan yasalgan otga (ДС, 327: koʻni I) —chi qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan, keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan; oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: (kün— + i = küni) + chi = künichi > künchi > kunchi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Oʻrta Turkchada küni soʻzi rashk ma’nosini anglatgan va Oʻzbekcha kunchi soʻzining oʻzagidir.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Hasad, koʻrolmaslik hissi kuchli; hasadchi. ◆ Taqdiringdan nolima, haqni dildan qoʻymagin, Uzganing davlatiga suq-lanib, boʻlma kunchi. Mirtemir .

2 Rashk, qizgʻanish hissi kuchli; rashk-chi. ◆ Majdiddin kunchi erlardan boʻlsa ham, lekin bu xabar uni juda quvontirdi. Oybek, „Navoiy“ . ◆ Soraxon nihoyat kunchi xotin edi. A. Qahhor, „Sarob“ .

Antonimlari

КУНЧИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kunchi
1 завистливый; ◆ ~ odam завистливый человек;
2 ревнивец; // ревнивый; ◆ Majdiddin ~ erlardan boʻlsa ham, lekin bu xabar uni juda quvontirdi (Ойбек, «Навоий») Хотя Маджиддин и был ревнивым мужем, но эта весть очень обрадовала его.