magʻiz

Oʻzbekcha (uz)

magʻiz I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ma-gʻiz

Etimologiyasi

MAGʻIZ I Bu koʻp maʼnoli magz oti asli 'miya', 'ichki qism’ kabi maʼnolarni anglatadi (ТжРС, 222; ПРС, 514). Üzbek tiliga gz tovushlari oraligʻiga i tovushini kiritib kabul qilingan; 'yongʻok, bodom, pista kabi qattiq qobiqli mevalarning yeyiladigan ichki qismi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 457). MAGʻIZ II Bu ot ПРСda [mäġ zi\ shaklida yozilib, "kayma, obshivka" kabi maʼnolarni anglatishi aytilgan (514). Oʻzbek tiliga oxiridagi i tovushini tashlab, gz tovushlari oraligʻiga i tovushini kiritib olingan; 'koʻrpa-koʻrpacha, toʻn kabilar zihining ost-ust tomoniga buklab tikilgan tasma' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 457).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. >"_" — miya: ilik; oʻzak; aql-idrok; mohiyat

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

(3-sh. birl. magʻzi) 1 Danak, yongʻoq kabi qattiq poʻchoqli mevalarning ichki qismi. Danak magʻzi. Yongʻoq magʻzi. n ◆ Ipga chizilgan bir shoda magʻizni bilagiga osib olgan Dilshod xursand, ikki yuzi anordek qiza-rib turar edi. S. Zunnunova, „Goʻdak hidi“ .

2 Biror narsaning ichki qismi. ◆ Mirish-korlik bilan taralgan suv yerning magʻiz-magʻ-ziga singib, gʻoʻza tuplarining husni-jamo-lini ochib yubordi. A. Shermuhamedov, „Pis-kentlik pahlavon“ . Yetiltiribuzilmagan non-ning magʻzi xom qolib, sifati buziladi. "Fan va turmush".

3 koʻchma Asosiy mohiyat, mazmun. Masa-laning magʻzi. Gapning magʻzi. Shoir ijodi-ning magʻzi. m Yoppasiga va batamom qurol-sizlanish gʻoyasi takliflarimizning magʻzi, oʻzagidir. Gazetadan. Sheriyatdagi ushbu yoʻna-lish falsafiy lirikaning magʻzini tashkil etadi. "UTA".

Magʻzini chaqmoq Biror narsaning mo-hiyatini, mazmunini anglab yetmoq. Yer sot-gan er boʻlmaydi, er yer sotmaydi. Mana bu gapning magʻzini chaq. Oybek, Tanlangan asarlar. Hozir ham hamma joyda odamlar bu nutq-ning matnini qayta-qayta oʻqib, magʻzini chaqmoqdalar. Gazetadan.

4 Qora, sariq kabi soʻzlar bilan qoʻlla-nib, kishi betining rangini, shu rangga moyilligini magʻizga nisbatlab bildiradi. ◆ Husayn Boyqaro bu vaqtda oʻn sakkiz yoshga toʻlgan, qizil magʻiz, barvasta yigit boʻlgan edi. M. Osim, „Ajdodlarimiz qissasi“ . ◆ Ozgʻin, baland boʻyli soldat qora magʻiz bir yigit-ning qulogʻiga nimadir deb shivirladi. A. Ubay-dullayev, „Qonli izdan“ .

Sariq magʻiz bugʻdoy Bugʻdoyning toza, sargʻish rangli bir turi.

magʻiz II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ma-gʻiz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

(3-sh. birl. magʻzi) Kiyim, koʻrpa kabilarning chetiga ikki qavat qilib tikilgan, rangi shu narsalardan boshqacha boʻlgan tasma; adip, parovuz. ◆ Koʻrpa magʻzi. Ikki yoniga qizil magʻiz tutshzgan shim. m ◆ Toshpoʻlatov yoqasining raxi, yengining uchiga sariq kleyonkadan magʻiz qshshngan fufayka-sini yechib, qoziqqa ildi. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ .

Antonimlari

МАҒИЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Ozarbayjoncha: məna
• Turkcha: anlam

Ruscha _ru

magʻiz
[[[marzi]]]
1 ядро, ядрышко; yongʻoq magʻzi ядро ореха; bodom magʻzi очищенный миндаль;
2 перен. смысл, соль; ◆ ratsional ~ рациональное зерно (чего-л.); gapining magʻzi yoʻq в его словах нет смысла; men uning gapining magʻzini chaqdim (или chaynadim) я понял смысл его слов; mana bu gapning magʻzini chaq разгадай смысл этой фразы;
3 кант; ◆ ikki yoniga qizil ~ tutilgan shim брюки с красным кантом; koʻrpa magʻzi узкая полоска материи, вшиваемая в виде канта между подкладкой и верхом одеяла; * nonning magʻzi мякиш хлеба; ◆ harom ~ анат. спинной мозг; ◆ sariq ~, qizil ~ названия сортов пшеницы со светло-желтыми и красноватыми зёрнами.