narsa

Vikilug‘atdan olingan

Qoraqalpoqcha (kar)
[tahrirlash]

Pak qiz

Ot[tahrirlash]

narsa

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

nar-sa

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

NARSA 'har qanday ashyo, hodisa1. Xotinning berib ketgan n a r s a s i uch—toʻrt buklangan bir qogoz edi (Abdulla Qodiriy). Qadimgi turkiy tilda närsä tarzida talaffuz qilingan bu soʻz asli 'nimadir' maʼnosini bildirgan (ПДП, 402), 'ashyo, ho-disa' maʼnosi keyin paydo boʻlgan. Bu soʻz DSga nersä shaklida kiritilib, ne yersä birikmasining bir soʻzga birlashuvi natijasida hosil boʻlgani koʻrsatilgan (358-bet). Demak, qadimgi turkiy tilda yonma-yon kelgan yeye unlilaridan biri talaffuz qilinmay qoʻygan, ye unlisi keyinchalik ä unlisiga almashgan boʻladi: ne yersä = ne-yersä > negrsä > nersä > närsä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Har qanday moddiy mavjudot; predmet. ◆ Yoʻldoshning koʻzi komissarning toʻshidagi tangadek qora narsaga tushdi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ . ◆ Xotinning berib ketgan narsasi uch-toʻrt buklangan bir qogʻoz edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Hayot, tirikchilik uchun zarur har qanday ashyo, buyum, mahsulot. ◆ Osh — yaxshi narsa. n ◆ Mana sizda narsa bor ekan, sotibsiz, bizda bir parcha yerdan boshqa koʻzga ilinarli hech narsa yoʻq edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Charos koridorda tes-kari qarab turar, qoʻlida gazetaga oʻralgan patnisga oʻxshash narsa bor edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

3 Umuman, har qanday hodisa (ran, soʻz, oʻyin, kulgi, ish, voqea, hodisa va sh. k.). ◆ Barot polvon dunyoda ikki narsani yaxshi koʻrar edi. Birinchisi — kurash, ikkinchisi — ashula. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ . o. ◆ Begim-xon xatni qayta-qayta oʻqidi. Goʻyo xatda hamma narsa yozilgan. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .

4 s. t. Odam va umuman jonli mavjudot yoki ularning sifatini bildiruvchi soʻzlar bilan qoʻllanib, ularning shu soʻzlar ifo-dalagan toifaga mansubligini ifodalaydi.

Sen yosh narsa, qolaver, men ketay, ertaga azon bilan kolxozga chiqib ketaman. Oydin, Fonar tagida. ◆ Oʻris amaldorga tegajaklik qilishni unga kim qoʻyibdi? Kambagʻal narsa chorigʻini sudrab, tinch yursa boʻlmasmidi?! Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
Bir narsa Nimadir, aniq boʻlmagan. ◆ Kumushbibi xomush edi. Bir narsa toʻgʻrisida oʻylarmidi yoki bosh ogʻrigʻi kuchlimidi, har holda, namozshomgul kabi yopiq edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Bir narsa boʻldimi? Nima qildi? nima boʻldi? ◆ Sizga bir narsa boʻldimi? Hech narsa emas .

5 arzirli narsa emas. ◆ Unga qaraganda bu hech narsa emas 6 qiyin emas. ◆ Bu menga hech narsa emas.

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

НАРСА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

narsa

Ruscha ru

narsa
вещь, предмет; ◆ bu narsani qaydan olding? где ты взял эту вещь?; ◆ har narsa всё; ◆ bu magazinda har narsa bor в этом магазине имеется всё; ◆ har xil narsa(lar) разные вещи; ◆ uy-roʻzgʻor narsalari предметы домашнего обихода; ◆ bir narsa нечто, что-то; что-нибудь; ◆ bir narsaga tushunmayman я не понимаю одного; ◆ senga bir narsa boʻldimi? с тобой что-нибудь случилось?; что с тобой?; ты что, в своём уме?; ◆ hech narsa ничего, ничто; ◆ men uning gapidan hech narsa anglamadim из его слов я ничего не понял; ◆ unga qaraganda bu hech narsa emas по сравнению с тем это ничто (ничего не стоит); ◆ 

  • ninaday narsani tuyaday qilib koʻrsatmoq из мухи делать слона; ◆ "narsa oʻzida" филос. „вещь в себе“; ◆ yosh narsa разг. молоденький; молоденькая; ◆ qiz narsa разг. девочка, девушка; ◆ Akang-ku bir yalangoyoq narsa (Ойбек, „Ќутлуѓ ќон“) Ведь твой брат босяк.