nobud

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

no-bud

Etimologiyasi

NOBUD: nobud boʻl-, nobud hil- feʼllari tarkibida ishlatiladigan bu birlik tojik tilida no- inkor old koʻshimchasini (ТжРС, 268) 'bor boʻl-' maʼnosini anglatadigan budan feʼlining bud oʻtgan zamon asosiga qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'yoʻq holat' maʼnosini, shunga koʻra nobud boʻl-feʼli 'befoyda yoʻq boʻl-', 'isrof boʻl-' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 505). Oʻzbek soʻzlashuv tilida nobud birligi tarkibidagi b tovushi v tovushiga, d tovushi t tovushiga almashtirilib, novut tarzida ham aytiladi (OʻTIL, I, 506).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

fors. – mavjud boʻlmagan, yoʻq qilingan;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

nobud boʻlmoq 1) isrof boʻlmoq, bekorga yoʻq boʻlib ketmoq. ◆ Paxtaning bir grammi ham nobud boʻlmasin ; 2) halok boʻlmoq; oʻlmoq. ◆ Urush yillari tashkilotning koʻp aʼzolari nobud boʻldi. S. Ahmad, „Hukm.“

nobud qilmoq 1) yaroqsiz holga keltirmoq, ishdan chiqarmoq. ◆ Mulla Obid bilan Usmon polvon qulunli biyani minib yurishga qarshi, chunki qulunlar gʻoʻzani bosib nobud qiladi, deydilar. A. Qodiriy, „Obid ketmon“ ; 2) oʻldirmoq, halok qilmoq. ◆ Xotinimni ham kambagʻallik yiqitdi, bu yerdagi ogʻir ish nobud qildi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“

Antonimlari

НОБУД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

nobud:
◆ nobud boʻlmoq 1) пропадать зря, теряться, уничтожаться; ◆ shuncha qogʻoz nobud boʻldi столько бумаги пропало зря; 2) умереть, скончаться (преимущественно о детях); ◆ bola nobud boʻldi ребёнок умер; ◆ nobud qilmoq 1) тратить зря, уничтожать; ◆ pulni bekorga nobud qilma не трать деньги зря; 2) погубить (кого-л.).