oʻkinch
Qiyofa
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]oʻ-kinch
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]OʻKINCH 'afsuslanish, achinish holati’. Ukam bu hodisani iztirob bilan, oʻ k i n ch bilan gapirib berdi. Bu ot qadimgi turkiy tilda ’achin-’, ’afsuslan-’ maʼnosini anglatgan ökün- feʼlidan -(ü)ch qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 524; Devon, I, 152; DS, 383); oʻz-bek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan, uchinchi boʻgʻindagi ü unlisi talaffuz qilinmay qoʻygan, ikkinchi boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan: ökoʻn-+ üch = ökünüch > okinch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Nomaqbul, koʻngilsiz ish, ho-disa va uni tuzatib boʻlmaslik tuygʻusi tufayli yuz beradigan gʻamginlik, xafalik; afsuslanish, afsus. ◆ -Quvonchmi, oʻkinchmi, bilib boʻlmaydigan allaqanday bir his ichim-ni timdalaydi, — dedi yigit. S. Ahmad, Taʼzim. ◆ Zumrad bu soʻzlarni shu qadar oʻkinch, ajablanish va dahshat bilan aytdiki, Samandarning koʻzlaridan duv yosh chiqib ke-tishiga oz qoldi. S. Karomatov, Qalbimda quyosh. ◆ Yormat e'uciu koʻzlarini yiltiratib, oʻkinch bilan boshini tebratib turdi. Oybek, Tanlangan asarlar.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЎКИНЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.