oʻkinmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻ-kin-moq

Etimologiyasi

_ OʻKIN- ’achin-’, 'afsuslan—’. Doʻstiga oʻz vahtida yordam bera olmaganidan oʻ k i n d i. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’oʻyla-’ maʼnosini anglatgan ö- feʼliga (ПДП, 405, DS, 375) kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi —k Qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan shaklidan ’oʻz-lik’ maʼnosini ifodalovchi -(ü)n qoʻshimchasi bilan ho — sil qilingan (ЭСТЯ, I, 524; Devon, I, 211; DS, 382); oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan, ik-kinchi boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan: (ö— + k - ok—) + ün = ökün— > okin-. Bu soʻz dastlab ’oʻylan-’ maʼnosini anglatgan boʻlib, ’achin—', 'afsuslan—' maʼno— lari keyin oʻsib chiqqan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Pushaymon boʻlmoq, afsus qilmoq (asosan, oʻz ishi, qilmishidan). ◆ Bahodir nojoʻya harakati bilan Oqilani xijolatga qoʻyganidan qattiq oʻkinar, lekin ish oʻtgan edi. M. Jaloliddinova, Ke-yinroq. U Umurzoq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ , ish bilan ovora boʻlib ketib, kechadan beri uyga kelolmaganidan oʻkindi, oʻz-oʻzini beparvolikda koyidi. H. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar. ◆ Darbadarlikdan, oʻzimning simobday beqaror sayoqligimdan juda oʻkinar edim. Gʻ. Gʻulom, Shum bola.

2 Umuman, xafa boʻlmoq, kuyinmoq. ◆ Adolat frontdan xat kelganiga xursand boʻldi. Xursand boʻldi-yu, Normatni, Olim-jonni eslaboʻkindi. I. Rahim, Chin muhab-bat. ◆ Uning hazillashib biron soʻz aytmaganiga qiz xursand boʻldi, lekin shu bilan barobar, kutilmagan beparvoligiga oʻkindi. Oybek, O.v. shabadalar.

Antonimlari

ЎКИНМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

oʻkinmoq
сожалеть, каяться, раскаиваться; shuncha vaqtdan buyon bu narsaga diqqat qilmaganiga oʻkindi он сожалел, что до сих пор не обращал внимания на это.