oʻsmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻs-moq

Etimologiyasi

OʻS- ’tepaga koʻtaril-’, ’rivojlan-\ ’ulgʻay-’. Yer shoʻrxok boʻlganidan bu joylarda daraxt oʻ s m a y -d i. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni ang— latgan bu feʼl tarkibidagi unli asli yumshoq talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 552; DS, 391), oʻzbek tilida bu bel-gisi yoʻqolgan: ös- > os-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Rivojlanib boʻyiga yoki uzu-nasiga oʻzini qoʻymoq, choʻzilmoq, rivoj-lanmoq. ◆ Bola yaxshi oʻsdi. Katta maydonda-gi gʻoʻzalar barq urib oʻsyapti. v ◆ Bodom daraxti yer tanlamaydi, toshloq, qumloq joylarda ham oʻsaveradi. Gazetadan . ◆ ..juda oʻsib ketibsiz-ku, Oytoʻti, mana qarang-a, menga yetibqolibsiz. Oydin, „Fonar tagida“ .

2 Koʻkargan (oʻsgan) holda boʻlmoq(daraxt, oʻsimlik haqida). ◆ Koʻchamizning muyulishida oʻsgan sada tagiga qoʻyilgan karavotda ikki kampir dam oliboʻtirishibdi. Gazetadan . ◆ Yassi qirga chiqib qarasam, haqiqatan ham yalanglikda katta sadaqayragʻoch oʻsib tu-ribdi. Gazetadan .

3 Katta boʻlmoq, balogʻatga yetmoq; ulgʻay-moq. ◆ U tugʻilib oʻsgan qishlogʻining har bir devoriga, tanish daraxtlarda yashnab turgan koʻm-koʻk yaproqlarga suq bilan tikilib bo-rardi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ U\Avaz\ chorvador oila-da oʻsib, mol soʻyishlarni kichikligidan koʻp koʻrganedi. P. Qodirov, „Qora koʻzlar“ . ◆ Oh, ona tuprogʻim, oʻsgan joylarim, Koʻnglimda saq-lanar hurmating, qadring. Mirtemir .

4 Son-miqdor, daraja va sh. k. jihati ortmoq, kuchaymoq. ◆ Oʻtgan yili jamiyat aʼ-zolarining soni birmuncha oʻsdi. Gazetadan . ◆ Chorva komplekslari va fermalariga texni-kaviy xizmat koʻrsatish tobora oʻsmoqda. Gazetadan .

Koʻngli oʻsmoq Koʻngli koʻtarilmoq, koʻ-tarinki ruhga ega boʻlmoq, ruhlanmoq. ◆ Avaz oʻzining choʻponlik qobshshyatidan gʻurur qilib, koʻngli togʻday oʻsib yurgan paytlarini esla-di. P. Qodirov . Qora koʻzlar.

Antonimlari

ЎСМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

oʻsmoq oʻsmoq

• Ozarbayjoncha: bitmək
• Indonezcha: akhir

Ruscha _ru

oʻsmoq
1 расти, вырастать, подрастать; qayrogʻoch sekin oʻsadi карагачи растут медленно; ◆ sogʻlom boʻlib oʻsmoq расти здоровым; tugʻilib oʻsgan shahrim город, в котором я родился и вырос; ◆ birga oʻsmoq расти вместе (с кем-л.); oʻsib katta boʻlmoq вырасти большим; oʻsib kelayotgan avlod подрастающее поколение; ◆ boʻyiga oʻsmoq расти в длину, идти в рост, вытягиваться; ◆ gurkurab oʻsmoq бурно расти; интенсивно развиваться;
2 расти, произрастать; xurmo issiq mamlakatlarda oʻsadi финики растут в жарких странах;
3 расти, возрастать, увеличиваться, умножаться; ◆ xalq daromadi yildan yilga oʻsmoqda народные доходы растут из года в год;
4 расти, развиваться; respublikamiz shaharlari tanib boʻlmaslik darajada oʻsdi города нашей республики неузнаваемое выросли; sanoatning oʻsish tempi темпы роста (развития) промышленности;
5 расти; совершенствоваться; shoir keyingi yillar ichida ancha oʻsdi поэт заметно вырос за последние годы; * koʻnglim oʻsdi я воодушевился, я почувствовал душевный подъём; oʻsib kirmoq врастать.