old
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]old
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]OLD ’yuz tomon’. Terimchilar oldilariga etak bogʻlab olishdi. Bu soʻz eski oʻzbek tilida ’pesh' maʼnosini anglatgan al(< a:l) otidan ’joy’ maʼnosini ifodalovchi —d qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 125; КРС, 48); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga al-mashgan: al + d = ald > âld.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Narsalarning kuzatuvchiga qara-gan qismi; pesh, yuz. ◆ Binoning oldiga shior-lar osilgan. Koʻylakning oldi uzunroq boʻlib-di. yaya Ot old oyoqlarini irgʻitib sapchidi-da, shamoldek uchib ketdi. S. Ahmad, „Ufq“ .
2 Narsalarning ilgari tomonidagi yoki qismidagi joy, oʻrin. ◆ Uyning oldini supu-rib, joy qilmoq. shya Mastonga aravaning oldidan joy berishdi. A. Qahhor, „Maston“ .
3 (3-sh. birl. shaklda) Biror ish-harakat, voqea-hodisa va shu kabilardan oldin boʻladigan, roʻy beradigan, oʻtkaziladigan. ◆ Bayram oldi musobaqasi. Saylov oldi kampaniyasi.
4 3-sh. egalik va j.k., oʻ.-p.k., ch.k. affiks-lari bilan koʻmakchi vazifasida qoʻllanadi (q. oldiga, oldida, oldidan).
- Oldini olmoq Xavf-xatarning yuz beri-shidan ilgari chorasini koʻrmoq; yomon oqi-batning yuz berishiga yoʻl qoʻymaslik. ◆ Urush-ning oldini olmoq. yat Xotiring jam boʻl-sin, doʻstim, baloning oldini oldim. Oybek, „Navoiy“ . Old qoʻshimcha ayn. prefiks. Til oldi tovushlari tlsh. Tilning old qismida ho-sil boʻladigan tovushlar.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ОЛД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
old
1 перёд, передняя часть (чего-л.); // передний; ◆ uyning oldi 1) передняя часть дома, фасад; 2) место перед домом; ◆ kuylakning oldi перёд платья; ◆ oldi yoz впереди лето, лето на носу; ◆ old tomon передняя сторона, передний план; ◆ old qoʻshimcha грам. префикс; ◆ til oldi tovushlari лингв. переднеязычные звуки; ◆ saylov oldi предвыборный; ◆ may oldi musobaqasi предмайское соревнование; ◆ oldi-ketini (или ◆ oldi-orqasini ) oʻylamoq обдумывать всесторонне, учитывать все стороны (чего-л.); ◆ oldi-ketini oʻylab gapirmoq говорить обдуманно, взвешивая свои слова;
2 в роли служебного имени; ◆ oldiga 1) к (кому-чему-л.), по направлению к (кому-чему-л.); ◆ oʻqituvchi oldiga к учителю; 2) у, перед, около, возле (кого-чего-л.); ◆ maktab oldiga daraxt ekdik перед школой мы посадили деревья; ◆ oldida впереди (кого-чего-л.), перед (кем-чем-л.); около, возле, у (кого-чего-л.); перед лицом (чего-л.); ◆ maktab oldida перед школой, у школы, возле школы; ◆ mening oldimda при мне, передо мной, у меня; в моём присутствии; ◆ qiyinchiliklar oldida перед лицом трудностей, перед трудностями; ◆ oldidan 1) мимо (кого-чего-л.); от (кого-чего-л.), около; возле (кого-чего-л.); ◆ maktab oldidan oʻtmoq проходить мимо школы; ◆ maktab oldidan uy oldim я получил комнату рядом со школой; ◆ direktor oldidan kelyapman я иду от директора; 2) прежде чем; перед (каким-л. действием); ◆ ish(ga) boshlash oldidan перед работой, прежде чем начать работу; прежде чем приступить к работе; ◆
- oʻz oldiga или ◆ oʻz oldicha по-своему, по своему усмотрению, самостоятельно; ◆ oldiga solib bormoq вести (кого-л.) перед собой; ◆ oldini olmoq предупреждать, предотвращать, упреждать, принимать предупредительные (профилактические) меры; ◆ kasallikning oldini olmoq предупреждать болезнь; захватывать болезнь в самом начале; ◆ oldini toʻsmoq прегреждать (кому чему-л.) путь; ◆ oldidan oʻtmoq получать согласие (кого-л.), заручаться согласием; согласовывать (с кем-л.); ◆ albatta uning oldidan oʻtish kerak обязательно надо согласовать с ним; ◆ uning oldiga tushar odam yoʻq никому не сравниться с ним (в чем-л.);◆ koʻz oldi в глазах (у кого-л.); ◆ koʻz oldim qorongʻilashib ketdi у меня в глазах потемнело; ◆ koʻz oldida на глазах (у кого-л.); перед (кем-чем-л.); ◆ mening koʻz oldimda на моих глазах; при мне; передо мной; ◆ koʻz oldida gavdalanmoq представляться, виднеться, появляться перед глазами (кого-л.); ◆ yegani oldida, yemagani ketida он живёт в достатке, он ни в чём не нуждается.
Ot
[tahrirlash]old 2025-yil – “Atrof muhitni asrash va yashil iqtisodiyot yili “Davlat dasturi doirasida kafedraning 6 ta yig’ilish, navbatdan tashqari 2 ta yig‘ilishlari o‘tkazilib, markaz Kengashiga bayonnomadan kochirmalar taqdim etildi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazilar Mahkamasining qarorlari, Vazirlikning buyruqlari va markazning buyruq va xatlari bo`yicha kafedra ish rejasi va strategik rejasi ishlab chiqildi. 3. O`IBDO`va MMIBDO`,Tarbiya, Davlat va huquq asoslari, Iqtisodiy bilim asoslari, Ona tili va adabiyoti, Davlat tili, Rus tili, Ingliz tili, Fransuz tili, Nemis tili, Tojik tili fanlari oʻqituvchilari kurslari dullaridan majmualar, test va malaka ishi banklari tayyorlandi