old

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

old

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

OLD ’yuz tomon’. Terimchilar oldilariga etak bogʻlab olishdi. Bu soʻz eski oʻzbek tilida ’pesh' maʼnosini anglatgan al(< a:l) otidan ’joy’ maʼnosini ifodalovchi —d qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 125; КРС, 48); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga al-mashgan: al + d = ald > âld.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Narsalarning kuzatuvchiga qara-gan qismi; pesh, yuz. ◆ Binoning oldiga shior-lar osilgan. Koʻylakning oldi uzunroq boʻlib-di. yaya Ot old oyoqlarini irgʻitib sapchidi-da, shamoldek uchib ketdi. S. Ahmad, „Ufq“ .

2 Narsalarning ilgari tomonidagi yoki qismidagi joy, oʻrin. ◆ Uyning oldini supu-rib, joy qilmoq. shya Mastonga aravaning oldidan joy berishdi. A. Qahhor, „Maston“ .

3 (3-sh. birl. shaklda) Biror ish-harakat, voqea-hodisa va sh.k. dan oldin boʻladigan, roʻy beradigan, oʻtkaziladigan. ◆ Bayram oldi musobaqasi. Saylov oldi kampaniyasi.

4 3-sh. egalik va j.k., oʻ.-p.k., ch.k. affiks-lari bilan koʻmakchi vazifasida qoʻllanadi (q. oldiga, oldida, oldidan).

Oldini olmoq Xavf-xatarning yuz beri-shidan ilgari chorasini koʻrmoq; yomon oqi-batning yuz berishiga yoʻl qoʻymaslik. ◆ Urush-ning oldini olmoq. yat Xotiring jam boʻl-sin, doʻstim, baloning oldini oldim. Oybek, „Navoiy“ . Old qoʻshimcha ayn. prefiks. Til oldi tovushlari tlsh. Tilning old qismida ho-sil boʻladigan tovushlar.

Sinonimlari[tahrirlash]

betkay.

Antonimlari[tahrirlash]

ОЛД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

old
1 перёд, передняя часть (чего-л.); // передний; ◆ uyning oldi 1) передняя часть дома, фасад; 2) место перед домом; ◆ kuylakning oldi перёд платья; ◆ oldi yoz впереди лето, лето на носу; ◆ old tomon передняя сторона, передний план; ◆ old qoʻshimcha грам. префикс; ◆ til oldi tovushlari лингв. переднеязычные звуки; ◆ saylov oldi предвыборный; ◆ may oldi musobaqasi предмайское соревнование; ◆ oldi-ketini (или ◆ oldi-orqasini ) oʻylamoq обдумывать всесторонне, учитывать все стороны (чего-л.); ◆ oldi-ketini oʻylab gapirmoq говорить обдуманно, взвешивая свои слова;
2 в роли служебного имени; ◆ oldiga 1) к (кому-чему-л.), по направлению к (кому-чему-л.); ◆ oʻqituvchi oldiga к учителю; 2) у, перед, около, возле (кого-чего-л.); ◆ maktab oldiga daraxt ekdik перед школой мы посадили деревья; ◆ oldida впереди (кого-чего-л.), перед (кем-чем-л.); около, возле, у (кого-чего-л.); перед лицом (чего-л.); ◆ maktab oldida перед школой, у школы, возле школы; ◆ mening oldimda при мне, передо мной, у меня; в моём присутствии; ◆ qiyinchiliklar oldida перед лицом трудностей, перед трудностями; ◆ oldidan 1) мимо (кого-чего-л.); от (кого-чего-л.), около; возле (кого-чего-л.); ◆ maktab oldidan oʻtmoq проходить мимо школы; ◆ maktab oldidan uy oldim я получил комнату рядом со школой; ◆ direktor oldidan kelyapman я иду от директора; 2) прежде чем; перед (каким-л. действием); ◆ ish(ga) boshlash oldidan перед работой, прежде чем начать работу; прежде чем приступить к работе; ◆ 

  • oʻz oldiga или ◆  oʻz oldicha по-своему, по своему усмотрению, самостоятельно; ◆ oldiga solib bormoq вести (кого-л.) перед собой; ◆ oldini olmoq предупреждать, предотвращать, упреждать, принимать предупредительные (профилактические) меры; ◆ kasallikning oldini olmoq предупреждать болезнь; захватывать болезнь в самом начале; ◆ oldini toʻsmoq прегреждать (кому чему-л.) путь; ◆ oldidan oʻtmoq получать согласие (кого-л.), заручаться согласием; согласовывать (с кем-л.); ◆ albatta uning oldidan oʻtish kerak обязательно надо согласовать с ним; ◆ uning oldiga tushar odam yoʻq никому не сравниться с ним (в чем-л.);◆ koʻz oldi в глазах (у кого-л.); ◆ koʻz oldim qorongʻilashib ketdi у меня в глазах потемнело; ◆ koʻz oldida на глазах (у кого-л.); перед (кем-чем-л.); ◆ mening koʻz oldimda на моих глазах; при мне; передо мной; ◆ koʻz oldida gavdalanmoq представляться, виднеться, появляться перед глазами (кого-л.); ◆ yegani oldida, yemagani ketida он живёт в достатке, он ни в чём не нуждается.

Inglizcha (en)
[tahrirlash]

Ot[tahrirlash]

old