oʻtmish

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻt-mish

Etimologiyasi

OʻTMISH 'oʻtgan davr’, ’kechmish’. Oʻ t m i sh i -m i z g a doir bebaho yodgorliklar yuksak madaniya— timizdan darak beradi. Bu soʻz ’bir nuqtadan boshqa bir nuqtaga harakatlan-’ maʼnosini anglatuvchi öt-feʼlidan eski oʻzbek tilida -müsh sifatdosh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 555); maʼno taraqqiyoti natijasida otga aylangan; keyinchalik ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan, ikkinchi boʻgʻindagi ü un — lisi i unlisiga almashgan: öt— + müsh = ötmüsh > otmish.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Kishi, xalq hayotining oʻt-gan qismi, shu oʻtgan davridagi hayoti. Men yoshlikdan otamga qarashdim, poda boqdim, mashoq terdim.. qishlogʻimizda maktab ham yoʻq edi. "Yoshlik". ◆ Oʻtmishni xotirlarkan, Yoʻlchi ogʻir xoʻrsindi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Goh oʻltirib, gohi yotib, bemalol Soʻzlar edi oʻtmishidan keksa chol. Habibiy . ◆ Muzeydagi eksponatlarda belorus xalqining oʻtmishini koʻrdik va yaqindan tanishdik. N. Safarov, „Olovli izlar“ .

2 Oʻtgan davr; kechmish, moziy va shu davrdagi kishilar (ajdodlar) hayoti. Oʻt-mishda ota-bobolarimiz ozmuncha togʻ qa-zishganmi, biz ham qaziymiz. M. Ismoiliy, Fargʻona t. o. ◆ Ha, Oybek aka aytganday, Fa-fur Gʻulom oʻtmishga qarab bugunni, bugunning xulosasidan ertasini koʻra oladigan odam-lardan edi. Shukrullo, „Javohirlar sandi-gʻi“ . ◆ Maqtamasman moziyni, birok, Oʻtmishing-nioʻylayman bir zum. A. Oripov, Yurtim sha-moli.

Sinonimlari

Avval, Ilgari, Tarix, Xotira, Qadim

Antonimlari

ЎТМИШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

oʻtmish
прошлое; ◆ uzoq oʻtmishda в далёком прошлом; ◆ qahramonning shonli oʻtmishi славное прошлое героя.

Ot

oʻtmish (koʻplik oʻtmishlar)