pashsha

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pash-sha

Etimologiyasi

PASHSHA Bu ot ПРСda [pâshe] shaklida (96), ТжРСda pashsha shaklida (303) keltirilib, 'qoʻsh parda qanotli, uzun moʻylovli, tanasi ingichka, qon soʻruvchi mayda hasharot (chivin)' maʼnosini anglatishi aytilgan. Oʻzbek tiliga bu ot tojikcha shaklida olinib, oʻzbek adabiy tilida 'koʻsh parda qanotli, tanasi dumaloq, asosan ovqat qoldiqlarini yeb yashaydigan hasharot' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 581). Ayrim oʻzbek shevalarida pashsha oti bilan 'chivin', aksincha, chivin oti bilan 'pashsha' anglatadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. — chivin

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Yozda juda

koʻpayib ketadigan, turli suyuq organik moddalar bilan oziqlanadigan qoʻsh parda qanotli hasharot. ◆ Yoʻl pashsha. Pashshalarni qoʻrimoq. Qora pashsha. m ◆ Atrofda gʻuv-gʻuv pashsha: oyoqlarga yopishadi, burun katak-lariga suqiladi, quloqlarni uzadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Hamma yoq jim. Faqat pashsha gʻingʻillaydi. A. Qahhor, „Bemor“ .

Oshga pashsha boʻlmoq ayn. oshga pashsha tushmoq. ◆ Marziyanikiga borganimda doim oshga pashsha boʻladiganlar Dushan bilan Fozil edi. A. Muxtor, „Davr mening taqdirimda“ . Oshga pashsha tushmoq Begona kishi aralashib, ishni buzmoq, ishning beliga tepmoq. ◆ -Esiz-gina, endi gaplasha boshlagan edik-a. Oshga pashsha tushdi, — dedi Elmurod boshini chayqab. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . Pashsha(ni) qoʻrib oʻtirmoq Bekor vaqt, kun oʻtkazmoq, kunni bekorga oʻtkazmoq. ◆ [Boboqul ota:] Hamma dalaga yopishib yotgan boʻlsa-yu, men idorada pashsha qoʻrib oʻtirsam kelishmas. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmokdar“ . Pashshadan fil yasamoq yoki pashshani (yoki pashshaday narsa-ni) fil qilmoq Arzimas narsani oshirib yubormoq, ulgʻaytirib koʻrsatmoq, haddan tashqari mubolagʻa qilmoq. ◆ Uzzukun pashshani fil qshshb, qayoqdagi gaplarni chulgʻatib yurdingiz, mana endi el oldida yuzingiz shu-vut. A. Muhiddin, „Koʻngillar“ .

Antonimlari

ПАШША. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

pashsha
1 муха; ◆ it pashsha собачья муха; ◆ yoʻl pashsha крупная чёрная муха; ◆ qora pashsha комнатная муха; ◆ xira pashsha 1) назойливая муха; 2) перен. надоедливый (о человеке); ◆ pashshani filga aylantirmoq из мухи делать слона; ◆ pashsha dori ядовитая бумага для мух, мухомор;◆ pashsha qurimoq отмахиваться от мух, отгонять мух;
2 обл. комар; * oshga pashsha tushdi (букв. в плов попала муха) посторонний человек помешал (нарушил дружескую беседу и т. д.).