qaltis
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qal-tis
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Alohida ehtiyotkorlik talab qiladigan, nozik. ◆ Qaltis savol. ◆ Ravshan polvon masala juda qaltis ekanini Jamolovdan ham yaxshiroq tushunib qoldi. O. Yoqubov, „Larza.“ ◆ Yosh boʻlsada, dadasi singari dadil tushadi, kurashning koʻp qaltis hunarlarini otasidan oʻrganib olgan. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
2 Xavf-xatar bilan bogʻliq boʻlgan, oqi-bati yomon boʻlish ehtimoli bor, xatarli. ◆ Qaltis qadam. Qaltis tajriba. Qaltis hazil. Qaltis hunar. Qaltis siyosat. ◆ [Mayna] Bu xatarli, qaltis safardan aslo choʻchimasdi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi.“ ◆ Ahmadjon aka, juda qaltis ishda.. Bir chuvingiz chiqsa bormi.. A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar.“ ◆ Samarqandga tavakkal qilib borayotgan Bobur juda qaltis ishga bel bogʻlaganini sezardi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar.“
3 Oʻylamay, bilmay, ixtiyorsiz qilingan; noqulay. ◆ Tergovchi gapni qaltis boshlab qoʻyganidan pushaymon boʻldi. I. Qalandarov, „Shoxidamas, bargida.“ ◆ Qaltis yiqilib, biron joyi mayib boʻlgan kishi buning ogʻrigʻini oʻsha tobda emas, keyin bilganidek, Sidiqjon bu mojaroning butun dahshatini.. keyin bildi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“
- Qaltis yemoq ayn. shikastlanmoq. ◆ Oʻshanda oyogʻi qaltis yegan, lekin tabiblar uni chiqqan deb qayta-qayta shiqirlatib sola berganlaridan, bir oyogʻi kalta boʻlib qolgan. Oydin, „Hikoyalar.“
Qaltis ketmoq; Ehtiyotsizlik bilan oqibati yomon boʻlishi mumkin boʻlgan ish, gap-soʻz qilmoq. ◆ Siz juda qaltis ketdingizda. Birdan moʻʼtabar odamlarning yoqasiga yopishdingiz.. Yo. Xaimov, M. Rahmon, „ Hayot-mamot.“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚАЛТИС. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
qaltis
1 рискованный, опасный; ◆ qaltis qadam рискованный шаг;
2 щекотливый; ◆ qaltis masala щекотливый вопрос; ◆ qaltis vaziyatga tushib qolmoq попасть в шекотливое положение;
3 критический; ◆ Mana shunday qaltis mahalda Saidiy yana bir yomon ish qildi (А. Ќаћћор, «Сароб») И вот в такой критический момент Саиди совершил ещё один дурной поступок; * ◆ qaltis odam человек, с которым надо держаться осторожно; ◆ qaltis yemoq получить повреждение, ушиб; ◆ qoʻlim qaltis yedi у меня ушиб руки; я ушиб себе руку; ◆ sakrama, oyogʻing qaltis yeydi не прыгай, а то ушибешь ногу.