qappaymoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qap-pay-moq

Etimologiyasi

QAPPAY- 'shishib, toʻlib koʻtaril—', 'doʻmbay—'. U happaygan eski portfelini hovuz boʻyidagi supaga hoʻidi, .. (Sharof Rashidov). Bu feʼl eski oʻzbek tilida qadimgi turkiy tildagi ' koʻtarilgan', 'baland' maʼnosini anglatgan qapa sifatidan (ДС, 420) -y qoʻ-shimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin p undoshi qatlangan; oʻzbek tilida a unlilari ä unlila — riga almashgan: qapa + y > qappay— > qäppäy—. DSda qapa soʻziga qaba soʻzidan havola qilingan (339- bet); aksincha, qabar- soʻziga (339— bet) qapar— soʻzidan (420— bet) havola berilgan va bu soʻz asosida yasalgan qabargʻan ('voldïr'), qabart- (pobud. ot qabar—) soʻzlari kel— tirilgan. Koʻrinadiki, bu soʻzning asosiy shakli qapa emas, qaba boʻlgan. Bu sifat asli —a qoʻshimchasi bilan yasalgan; demak, qadimgi turkiy tilda ' shish-¹, ' dumaloq shakl ol—' maʼnosini anglatgan qab— feʼli mavjud boʻlgan (Bu fikrni oʻsimlik turlaridan birini angla — tuvchi qabaq soʻzi ham tasdiqlaydi). Yuqoridagi mulo — hazalarga suyanib, qappay— soʻzining tarkibini quyi-dagicha koʻrsatish mumkin: (qab- + a = qaba > qapa) + y = qapay— > qappay— > qäppäy—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Shishib, toʻlib, toʻlishib koʻtarilmoq, oldinga turtib, doʻppayib chiq-moq; doʻppaymoq. ◆ Qorni qappaygan odam, m U Xayri

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ qappaygan eski portfelini hovuz boʻyidagi supaga qoʻydi-da, uyga kirib, Poʻ-latning pidjagini olib chiqdi va yelkasiga tashlab qoʻydi. Sh. Rashidov, „Qudratli toʻl-qin“ .

Choʻntagi (yoki hamyoni) qappaymoq Puli koʻpaymoq, boyimoq. ◆ Moʻmay foydadan teg-siz choʻntak ancha qappayib qoldi. "Mushtum" . ◆ Ayrim odamlarning hamyoni qappaysa, bosar-tusarini bilmay qoladi. "Mushtum" .

Antonimlari

ҚАППАЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qappaymoq
разбухать; раздаваться вширь; оттопыриваться; uning choʻntagi qappayib qoldi (букв. его карман оттопырился) у него много денег; * qapaygan raqamlar дутые цифры, приписки.