qaram

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-ram

Etimologiyasi

QARAM 'boshqa kishiga tobe', 'erksiz', 'boqi-manda'. Kasal oʻgil , xotin , boz xudo bergan nabira — qammasi shu cholga q a r a m (Oybek). Bu soʻz eski oʻzbek tilida qara- feʼlining 'qaramogʻida boqimanda boʻl—’ maʼnosidan -m qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyin-chalik a unlilari ä unlilariga almashgan: qara— + m = qaram > qäräm.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ixtiyori, erki-huquqi oʻzida boʻlmagan, boshqaga tobe mavqeli. ◆ Qaram mamlakat. n Fabrika-zavodlar, korxona-lar, yer-suvlar yana oʻsha xoʻjayinlar qoʻlida. Ishchshshr, chorakor, qarollar yana ularga karam. P. Tursun, Oʻqituvchi. Siz, yaxshshshrim, bu qiska oʻylashingiz bilan oʻz oyogʻingizga oʻzingiz bolta urib, yana qipchoqlarga karam boʻlasiz! A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

2 Yuqori tashkilot tomonidan boshqa-riladigan, unga itoat qiladigan; qarash-li. Shahar va rayon hokimliklariga tush-gan anchagina shikoyat, arizalar tekshirish uchun karam tashkilotlarga yuborilgan. Gazetadan.

3 Kimsaning taʼminotida, qaramogʻida boʻlgan. Kasal oʻgʻil, xotin, boz xudo bergan nabira. Hammasi shu cholga karam. Oybek, Tanlangan asarlar. Poshshaxonning eri endi ishga yaroksiz, xotiniga karam.. D. Nuriy, Osmon ustuni.

Antonimlari

ҚАРАМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

qaram

Tillar

• Ozarbayjoncha: tabi

OʻTIL

Ruscha _ru

qaram
1 зависимый, подчинённый; подведомственный; ◆ qaram mamlakat зависимая страна; ◆ Ket andi, yumushingdan qolma, san ham birovga qaram odamsan (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Ну иди, займись своими делами, ты ведь тоже человек зависимый;
2 находящийся на иждивении; // иждивенец; ◆ Kasal oʻgʻil, xotini, boz xudo bergan uch nabira. Hammasi shu cholga qaram (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Больной сын, жена, а ещё бог дал трёх внучек. Все у старика на иждивении.