qasam

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-sam

Etimologiyasi

a. - — ont, qasamyod; vaʼda

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻzining haqligi, soʻzining toʻgʻriligi va shu kabilarni tasdiqlash, unga boshqalarni ishon-tirish uchun muqaddas narsalar, kimsalar nomini ogʻizga olib aytiladigan masʼuli-yatli soʻz; ont. ◆ Qasam(i)dan qaytmoq. Qa-sam(i)ni buzmoq. n ◆ [Safar:] Shu kaʼbatul-loning ichida oʻltirib yolgʻon gapirgan odam musurmon emas. Kishining qasamiga ishon-magan ham yetti mazhabda moʻmin emas! A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ ..hech kimga ayt-maslik uchun ogʻziga kelgan qasamlarni val-diray boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Sodiqlik haqida rasmiy ravishda be-riladigan tantanali vaʼda, qasamyod. ◆ May-li, yomgʻir, qor yogʻsin, oʻz postimdan ketmay-man. Askarlik qasamiga hech xiyonat et-mayman. Uygʻun . ◆ Yusufjon aka umrining oxirigacha oʻz qasamiga sodiq qoldi. "Uzbekistan qoʻriqlari" .

Qasam bermoq Rasvo qilmoq, yomon ho-latga solmoq. ◆ "1-sort" soʻziga yumuq koʻz bilan qarab, shtampni bosaverishi mahsulotga qasam beryapti. O. Yunus, „Qoching, telefon jiringlayapti“ . ◆ Oʻgʻlim, shu tazir oz emas.. Hovli yuziga chiqargandan keyin, qasam berib boʻshaturmiz. Hamza, „Maysaraning ishi“ . Qa-sam ichmoq Qasam soʻzlarini aytmoq (qasam — har ikki maʼnosida). ◆ Jonfigʻon qasam-ning har xilidan ichdi, keyin bizning kafil boʻlishimizni soʻradi. A. Qahhor, „Qanotsiz chittak“ . ◆ Kalomullo bering, qasam ichaman! P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . ◆ Qurilishni tez-da tamomlashga qasam ichganmiz. Ishlar vang! "Mushtum" .

Antonimlari

ҚАСАМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qasam
клятва; присяга; божба (см. также ont); ◆ harbiy qasam военная присяга; ◆ qasam ichmoq клясться, давать клятву, приносить присягу; божиться; ◆ qasam ichib vaʼda bermoq дать клятвенное обещание; ◆ qasam ichirmoq заставлять клясться; приводить к присяге; ◆ qasamni buzmoq нарушать клятву, присягу; ◆ qasamini buzgan kishi клятвопреступник; ◆ qasamida turmoq сдержать клятву; ◆ 

• qasam bermoq обезобразить, изуродовать; ◆ kiyimga ham qasam beribsan ну и обезобразил же ты одежду; ◆ qasam ursin seni (букв. пусть клятва обернётся против тебя, покарает тебя) будь проклят.