qasmoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
qas-moq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
QASMOQ ' kiyim-kechak ustida paydo boʻlgan kir qatlami . Shuncha yurib, nima orttirding? Mana shu chopon bilan qasmoq doʻppinimi? (Sayid Ahmad). Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi 'teri' pustloq' maʼnosini anglatgan qas otidan (DS 430) eski oʻzbek tilida -ma ( < -ba) qoʻshimchasi bilan yasal-gan feʼlga —q qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan; keyinchalik birinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi ol— didagi a unlisi â unlisiga almashgan: (qas + ma -qasma-) + Q = qasmaq > qäsmâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Ust-boshga oʻtirgan qalin kir qatlami, qatirma kir. ◆ Yenglari bir el-lik qasmoq. Qasmoq sochiq. n ◆ Shuncha yurib, nima orttirding? Mana shu juldur chopon bilan qasmoq doʻppinimi? S. Ahmad, „Kadr-don dalalar“ . ◆ ..yorgʻoq boshiga yogʻ bosgan qasmoq doʻppini bostirib kiyib yuradigan bu odam.. A. Ibodinov, „"Latofat" doʻkonidagi qatl“ .
2 ayn. qazgʻoq 1. ◆ Bolaligimda Oppon degan bir oʻrtogʻim boʻlardi. Sira boshidan qasmoq arimasdi. S. Ahmad, „Saylanma“ . ◆ Boshlari qasmoq bogʻlagan, oyoq yalang bolalar.. sopol kosalarda qaymoq olib oʻtadilar. Gʻ. Rasul, „Adolat“ .
3 Biror narsaning qotib qolgan ustki qatlami; qatqaloq. ◆ Shoʻri qalin qasmoq boʻ-lib yotgan bu yer oʻtgan yili bahorda inson qadami tegmaganday edi. Y. Shamsharov, „Oydin koʻllar“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ҚАСМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.