qipiq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
qi-piq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
QIPIQ ' don qobigʻining toʻponi', ' yogʻoch, temir kabilarning toʻponi'. Men kraxmal oʻrniga guruchdan chiqadigan q i p i q n i ishlatmoqchiman (Oydin). Shunday maʼnoni anglatuvchi soʻz qadimgi turkiy tilda qavuq (ДС, 483), qavïq (ДС, 436) tarzida talaffuz qilingan. Bu ot — (ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan. Yasash asosi boʻlib qadimgi turkiy tildagi ' yotiq holatda kes-' maʼnosini anglatgan qïy— feʼlining qav— shakli xizmat qilgan (ДС, 436: qav— sm. qay— II; 406: qay- II sm. qïy-). Keyinchalik v undoshi p undoshiga, a unlisi ï unlisiga almashgan, soʻngra ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qav- + ïq = qavïq > qapïq > qïpïq > qipiq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Yogʻoch, temir kabi narsalar-ni arralaganda yoki egovlaganda hosil boʻ-ladigan mayda zarrachalar. ◆ Yogʻoch qipigʻi. Temir qipigʻi. yaya Chiptaning ustidan qipiq solsa, ham yumshoq, ham issiq boʻladi. S. Anorboyev, „Direktorning daʼvosi“ .
2 Sholi, bugʻdoy, joʻxori kabi donlarni tozalaganda, tuyganda, ularning kobigʻidan hosil boʻladigan toʻpon. ◆ Men kraxmal oʻrni-ga guruchdan chiqadigan qipiqni ishlatmoq-chiman. Oydin, „Suhbati jonon“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ҚИПИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.