qirq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)qirq I[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
qirq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
QIRQ 'oʻttiz bilan ellik oraligʻidagi oʻnlik miqdor'. Q i r h i g a chidagan h i r h biriga ham chida (Maqol). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼ-noni anglatgan bu soʻz asli qïrïq tarzida talaffuz qilingan (ДС, 446), keyinroq qïrq shakli yuzaga kelgan (Devon, I, 333); oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qïrïq > qïrq > qirq. Bu soʻz oxi-ridagi — (ï)q qismi feʼldan ot yasovchi qoʻshimcha boʻlsa kerak, lekin manbalarda bu yerdagi maʼnoni anglatuvchi qïr— feʼli oʻz aksini topmagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 snq. son 40 raqami va shu rakam bilan ifodalanadigan son, miqdor. ◆ Qirq kishi. Qirq metr gazmol. Qirq soʻm pul. Qirq tonna yuk. Qirqdan uchni ayirmoq. Bir kun tuz ichgan joyga qirq kun salom (ber). Maqol . ◆ Qirqqa chidagan, qirq birga ham chida. Maqol . ◆ Oʻttizida er atangan qirqida sher atanar. Maqol .
- Qirq kokil Mayda oʻrilgan soch. ◆ Bir oz sabr qilsang, qirq kokil qilib qoʻyardimki, orqangda tolbargakday hilpirardi. Oybek, „O“ .v. shabadalar.
2 etn. Kishi vafotidan soʻng oʻttiz yettinchi yoki oʻttiz toʻkqizinchi kuni oʻtka-ziladigan marosim. ◆ Yoʻldosh motamsaro. Ona-sining janozasi, yigirmasi, qirqi, xatmi qurʼon deb ancha chiqimdor boʻlganga oʻxshaydi. S. Anorboyev, „Mehr“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
qirq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
II Oʻzbek xalqi tarkibiga kirgan yirik qabilalardan biri.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ҚИРҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
Ruscha ru
qirq
1 сорок; ◆ qirqdan bir одна сороковая; ◆ qirq yil ilgari сорок лет назад; ◆ qirq yillik 1) сорокалетие; ◆ Ulugʻ Oktyabr sotsialistik revolyutsiyasining qirq yilligi сорокалетие Великой Октябрьской социалистической революции; 2) сороколетний; ◆ qirq yillik mehnat сорокалетний труд; ◆ qirq yoshli или ◆ qirq yashar сорокалетний; в возрасте сорока лет; ◆ qirq darajali sovuq сорокаградусный мороз; ◆ qirqiga chidagan qirq biriga ham chidaydi погов. перенёсший сорок перенесёт и сорок первое (т. е. кто много терпел, тот сможет еще потерпеть);
2 рел. поминки и оплакивание покойника на сороковой день после смерти; ◆ qirq ushatmoq устроить поминки на сороковой день после смерти.
Raqam[tahrirlash]
qirq (40)