qiyshiq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qiy-shiq

Etimologiyasi

QIYSHIQ 'biroz qiyshaygan'. Past, baland va q i y sh i q uylar orasida reja bilan solingan chiqiyshiq royli oq imoratlar uchrar edi (Abdulla Qahhor). Bu sifat eski oʻzbek tilida ' yotiq holatda kes—' maʼnosini anglatuvchi qïy— feʼlining ' biroz¹ maʼnosini ifo — dalovchi — (ï)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shak— lidan — (ï)q qushimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshil— ganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (qïy— + ïsh = qïyïsh—) + ïq = qïyïshïq > qïyshïq > qiyshiq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tepaga yoʻnalishi toʻgʻri emas, biror tomonga ogʻgan; xiyshaygan. ◆ Qiy-shiq stolba. Qiyshiq devor. Qiyshiq chinor. n Oʻrtasi bukchayib ketgan stul ustidagi kiy-shik shamdonda sham yonib turardi. "Saodat". -Hu anovi kiyshik oʻsgan yulgʻunni koʻryapsizmi ? — shivirladi u. — Oʻshandan sal yukorida. S. Anorboyev, Oxsoy. Paranjini kiyshiq yopi-nib, kampir kirib keldi. Oybek, Tanlangan asarlar. Past, baland va kiyshik uylar orasida reja bilan solingan chiroyli ok imo-ratlar uchrar edi. A. Qahhor, Kartina.

2 Yoʻnalishi biror tomonga yoki har ikki tomonga burilgan; egri, xingʻir. Tor, Kiyshik koʻchalar adashib qolib, Ilondek oʻr-matr parishon tunda. X. Davron, Tungi bogʻ-lar. Yangi modelning sifati buzildi: biri-ning choki kiyshik, ikkinchisining dastagi past. "Mushtum". ..koʻliga kiyshik kaltak ushlagan kalandar.. oxirat kunidan vaʼz ay-tardi. S. Siyoyev, Avaz.

3 Joylashish, turish holati toʻgʻri, meʼ-yoriy emas. Basharang kiyshik boʻlsa, oynadan oʻpkalama. Maxol. Ogʻzi kiyshik boʻlsa ham, boyning oʻgʻli gapirsin. Maxol. ■■ Sersokol, toʻla yuzli, bir koʻzi kiyshik kishi muloyim tovush bilan dedi.. Oybek, Quyosh xoraymas.

Sen biron koʻylakning yoqasini qiyshiq qadab qoʻysang.. javobgar boʻlamiz.. A. Qahhor, Asarlar.

4 koʻchma kam qoʻll. Haqiqatga toʻgʻri kel-maydigan; notoʻgʻri, xato. ◆ Murzin Elmurod-ning adolatli ogohlantirishidan qiyshiq xulosa chiqara boshladi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

Antonimlari

ҚИЙШИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qiyshiq
1 кривой, искривленный; перекошенный, косой, покривившийся; // криво, искривлённо; косо; вскось, вкривь; ◆ Paranjisini qiyshiq yopinib, kampir kirib keldi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Вошла старуха в криво накинутой парандже; ◆ qiyshiq yoʻl кривая дорога; ◆ qiyshiq yoʻldan bormoq 1) идти не по прямой линии, 2) перен. уклоняться (от чего-л.); отклониться, идти по неверному пути; ◆ qiyshiq oyna кривое зеркало; ◆ oyogʻiqiyshiq скривыми ногами, кривоногий; ◆ ogʻzi qiyshiq 1) криворотый; ◆ ogʻzi qiyshiq boʻlsa ham, boyning oʻgʻli gapirsin погов. (букв. пусть говорит байский сын, хотя бы он и был криворотый) соотв. богача, хоть дурака, всяк почитает; 2) перен. неискренний; ◆ afting qiyshiq boʻlsa, oynadan oʻpkalama погов. на зеркало нечего пенять, коли рожа крива;
2 покосившийся, наклонный; ◆ qiyshiq devor 1) кривой забор; 2) покосившийся забор.