qiz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qiz

Etimologiyasi

QIZ 'ayol jinsiga mansub farzand', 'balogʻat yoshiga yetmagan ayol'. Q i z i m, senga aytaman, keli— nim, sen eshit (Maqol). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu soʻz asli qïz tarzida talaffuz qilingan (Devon, I, 315; DS , 449); keyinchalik oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qïz > qiz.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Balogʻat yoshiga yetmagan ayol. ◆ Qiz bola. Yosh qiz. Oʻquvchi qiz.

2 Xotin jinsiga mansub farzand (oʻz ota-onasiga nisbatan). ◆ Uning uch oʻgʻil, ikki qizi bor. Qiz chiqarmoq. Qiz uzatmoq. Qizi bor-ning nozi bor. Maqol . ◆ shsh Farzand oʻgʻilmi, qizmi — bari bir, ota-onasining yuragi boʻlar ekan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Balogʻatga yetgan, ammo hali erga teg-magan ayol; maʼsuma, bokira. ◆ -Qizmi, ju-vonmi, Gulnormi — bari bir, man dadamning yosh xotin olishini xohlamayman, — dedi Salim. Oybek, Tanlangan asarlar.

Qari qiz q. qari 1.

4 Qizlarga yoki yosh juvonlarga nisbatan murojaatda ishlatilib, hurmat, er-kalash, oʻzini yaqin olish singari maʼno-larni ifodalaydi. ◆ Otga juda epchil ekan-san-ku, qizim! Barakshla-ye. A. Qahhor, „Xo-tinlar“ . ◆ Yozib bering, aylanay poshsha qiz. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Antonimlari

ҚИЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

qiz (koʻplik qizlar)

Tillar

• Ozarbayjoncha: qız
• Inglizcha: girl
• Gagauzcha: kız
• Niderlandcha: meisje
• Turkcha: kız
• Yoqutcha: кыыс

Ruscha _ru

qiz
1 девочка; девушка; ◆ qiz bola девочка; ◆ chaqqon qiz ловкая, проворная девочка (девушка); ◆ oʻquvchi qiz ученица; учащаяся; ◆ kolxozchi qiz девушка-колхозница; ◆ qari qiz старая дева;
2 дочь, дочка; ◆ ona qiz вежливое обращение к девушке; ◆ momo qiz или ◆  acha qiz обл. девушка, имеющая внебрачного ребёнка и живущая у родителей; ◆ qizi borning nozi bor погов. у кого есть девушка-невеста, у того есть свои капризы (т. е. никто не выдаст свою дочь замуж за первого встречного); ◆ qiz bola birovning hasmi или ◆  qiz bola birovning bolasi погов. дочь - чужая добыча; дочь - отцу-матери не корысть (не кормилица); ◆ qiz koʻrar смотрины; ◆ qiz chiqarmoq, qiz uzatmoq, qizni erga или (kuyovga) bermoq выдавать дочь замуж; ◆ qiz qilib olmoq или ◆  qiz qilib asramoq удочерять.