qoraymoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qo-ray-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Qora tusga kirmoq; qora rang olmoq (k- qora 1). Ok kishmish, kora kishmish, Kishmish korayib pishmish. "Qoʻ-shiqlar". Tutab yotgan tutundan gʻorga ki-raverishdagi toshlar korayib ketgan. Mirmuhsin, Meʼmor. Shox-shabbalari uchgan, yongʻindan koraygan oʻrmonlar tuman orasida vahim bir sukut saklardi. Oybek, Quyosh qoraymas.
2 Qoraga moyil, toʻq rang olmoq (q. qora
2). Yoʻlchi kuyosh va dala shamoli bilan bir oz koraygan. Oybek, Tanlangan asarlar. Xol-matjon suvsizlikdan korayib ketgan bir tup niholni sugʻurib olmoqchi edi, ildizi bilan chiqmay, boʻgʻzidan uzildi. S. Ahmad, Ufq.
3 Ifloslantiradigan narsalar qoplab, oʻz tiniqligi, toza rangini yoʻqotmoq; xira, kir tusga kirmoq. ◆ Joʻravoy avvaliga pinagi-ni buzmaydi, qorayib ketgan doʻppisini boshidan olib, kaftiga bir uradi-da, qayta kiyadi. Gazetadan . ◆ Ovqat pishdi. Qozonning rangi chiqib qoraygan goʻjaga qatiq ham rang kirgizolmadi. A. Qahhor, „Anor“ . ◆ Yaxshiyamki osmon bor — yerdan koʻtarilgan qancha-qancha gʻuborlarni yutgani bilan qorayib ketmaydi. Mirmuhsin, „Topilgan husn“ .
4 Qorongʻilik bilan qoplanmoq; qo-rongʻilashmoq. ◆ Quyosh bota boshlar.. gavjum qirlarga Qoraya-qoraya toʻshalar oqshom. A. Oripov, „Yurtim shamoli“ . ◆ Ertasi atrof qorayarkan, Jondor vagonchini oʻz pinjiga olib, "suhbat"ga joʻnadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
5 Boshqa narsalardan ajralib yoki gʻira-shira koʻrinmoq, sharpasi koʻrinmoq. ◆ Chodir yonida soyadek qorayib turgan kishi oldida toʻxtab, engashib, uning betiga qaradi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ ..ikki tomondagi togʻ choʻqqilari osmon sathida elas-elas qorayib koʻrinar edi. O. Yoqubov, „Izlayman“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОРАЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
qoraymoq
1 чернеть, темнеть, становиться чёрным, тёмным; меркнуть; kun qoraydi стемнело, наступили сумерки; uning koʻz oldi qoraydi в глазах у него потемнело;
2 загорать, смуглеть, делаться смуглым, загорелым; oftobda qorayibsiz вы загорели на солнце;
3 грязнеть, становиться грязным; становиться тёмным (от грязи или от времени); тускнеть;
4 показываться, виднеться, чернеть; Ostonada Qora Ahmadning gavdasi qoraydi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») На пороге показалась фигура Кара-Ахмеда; * qosh qoraydi наступили сумерки; qosh qorayganda в сумерки, в сумерках.