qovun
Qiyofa
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qo-vun
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOVUN ' qovoqgüllilar oilasiga mansub, hosili yirik, shirin va etli, ichi gʻovak bir yillik poliz oʻsimligi'. Q o v u n g a qarang. Har biri tuyaning kallasiday (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli qagʻun tarzida talaffuz qilingan (Devon, I, 388; DS, 406); keyinchalik gʻ undoshi v undoshiga, oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: qagʻun > qavun > qâvun. Soʻzlashuv nutqida bu soʻz qâvin tarzida ham talaffuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Qovoqdoshlar oilasiga mansub, hosili yirik va shirin bir yillik poliz oʻsimligi va uning hosili. ◆ Shirin qovun. Qovun paykali. Qovun sayili. Qovun urugʻi. Bir tilik qovun. n ◆ Bu yil, nima boʻlib, qovun, bir chetiga handalak ekilgan. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ . ◆ Qovunga qarang. Har biri tuyaning kallasiday. Juda sara-langan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
- Qovun tushirmoq q. tushirmoq. ◆ Oʻz vaqtida tanbeh bermasa, mezbon ikki-uch marta qovun tushirib qoʻyishini yaxshi bilardi. N. Aminov, „Qahqaha“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОВУН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.