saranjom

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sa-ran-jom

Etimologiyasi

SARANJOM Bu sifat 'asosiy', 'eng muhim' maʼnosini anglatib qatnashgan sar oti bilan (ТжРС, 342) 'uy-roʻzgʻor buyumlari' maʼnosini anglatadigan anjom otidan (ТжРС, 29) tuzilgan boʻlib (ТжРС, 343), 'tartibli', 'joy-joyiga qoʻyilgan' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 21). Oʻzbek soʻzlashuv tilida bu sifat saramjon tarzida n, m tovushlarini oʻrin admashtirib ham aytipadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. - oxir, inti-

ho, xotima; nihoyat, oxir-oqibat] 1 Hamma ishni tartib bilan, joy-joyiga qoʻyib bajaradigan, tartiblilikni xush koʻradi-gan, uy-roʻzgʻorini, asbob-anjomini batar-tib tutadigan, sarishta. ◆ Saranjom ayol. Sa-ranjom xodim.

2 Hamma narsa tartibga solingan, joy-joyida, batartib; orasta, ozoda, sarishta. ◆ Saranjom hovli. shsh Hamma narsa oʻz yerida, saranjom edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

Saranjom(ini) olmoq Uy-roʻzgʻor yumush-larini tartibga solmoq; buyum va jihoz-larni yigʻishtirib yoki joy-joyiga qoʻyib tinchimoq, xotirjam boʻlmoq. Saranjom topmoq 1) yigʻishtirilmoq; tartibga kel-moq, joy-joyiga tushmoq. ◆ Hamma ishlar saranjom topgandan soʻng.. tantana bilan yoʻlga tushishdi. Oybek, Navoiy; 2) koʻchma s. t. joy-joyini topib ketmoq, yoʻq boʻlmoq. ◆ Otasidan qolgan narsalar allaqachon saranjom topib ketdi. Saranjom qilmoq 1) yigʻib-terib, „joy-joyiga qoʻyib tartibga keltirmoq, saranjomlamoq“ . ◆ Qurbonboy uyni saranjom qilib boʻlgandan keyin hovlida ancha aylanib yurdi. S. Ahmad, Saylanma; 2) koʻchma s. t. oʻzlashtirib yubormoq, oʻgʻirlamoq; gum qilmoq. ◆ Hisobchi.. shu yilning oʻzidayoq kolxoznike oʻnlab qoʻyini saranjom qilib yubordi. "Mushtum"; 3) koʻchma s. t. oʻldirib, yoʻq qil-moq, gumdon qilib yubormoq. ◆ [Mastura Gul-jonga:\ Matqosimboyni saranjom qilishib-di. Hamza, „Paranji sirlari; 4) soʻyib, kal-la-pocha va goʻshtini ajratib qoʻymoq (qoʻy, mol haqida)“ . ◆ Bir barra qoʻzi bor edi, ota ho-zir shuni saranjom qilib kirdi. N. Fozilov, „Diydor“ .

Antonimlari

САРАНЖОМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

saranjom
аккуратный; убранный, прибранный; уютный; ◆ saranjom odam аккуратный человек; ◆ uyi bir saranjom её комната так убрана (так уютна); ◆ saranjom boʻlmoq быть убранным, прибранным; приводиться в порядок; ◆ saranjom qilmoq 1) прибирать, убирать, приводить в порядок; 2) устраивать, располагать; 3) перен. обделать (какое-л. дело); 4) перен. разг. убить, прикончить; ◆ saranjom topmoq устроиться, прийти в порядок; ◆ saranjom-sarishta]] = saranjom .