sarimsoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]sa-rim-soq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SARIMSOQ ' piyozsimon koʻpyillik oʻsimlik'. Bultur sarimsohning narxi koʻtarilib ketdi. Bu yerda qadimgi turkiy tildagi ' oʻra-' maʼno — sini anglatgan saru- feʼlidan (Devon, III, 278) -m qushimchasi bilan ot yasalgan va undan -sa qoʻshimchasi bilan feʼl yasalgan, keyin bu feʼldan -q qoʻshimchasi bilan yana ot yasalgan; eski oʻzbek tilida u unlisi ï unlisiga almashgan (КРС, 637); keyinchalik ï unlisi-ning qattiqlik belgisi yoʻqolgan, birinchi a unlisi ä unlisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga al— mashgan: [(saru- + m = sarum) + sa = sarumsa-] + q = sarumsaq > sarïmsaq > särimsâq. Qadimgi turkiy tilda bu soʻzning tovush jiqatdan oʻzgargan sarmusaq, samursaq shakllari mavjud boʻlgan (Devon, I, 480) Bu shakllarning birinchisida um tovushlari, ikkinchisida r va m tovushlari oʻrin almashgan. Oʻzbek tiliga bu soʻzning yuqoridagicha tovush almashuvlariga uchramagan ilk shakli yetib kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Piyozlar turkumiga man-sub, ikki yoki koʻp yillik oʻsimlik va uning ovqatga ishlatiladigan oʻtkir hidli, achchiq piyozi; sabzavot ekini. ◆ Sarimsoq, rayhon hi-di dimoqqa urildi. Oʻ. Umarbekov, „Yoz yomgʻiri“ .
- Sarimsoq piyoz ayn. sarimsoq 1. ◆ Oldiga yoyib qoʻygan yaxna goʻsht, shokolad, sarimsoq piyoz, olmalarni bitta-bitta lunjiga ti-qardi. S. Ahmad, „Saylanma“ .
2 Sarimsoq (erkaklar ismi).
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]САРИМСОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]OʻTIL
|
|