sergak
[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
ser-gak
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
SERGAK 'hushyor', 'sezgir'. Kiyikdek s ye r -g a k - u hushyor chavandoz (Habibiy). Bu sifat asli qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, ' harakatlanmay tek tur—' maʼnosini anglatgan ser— feʼlining (ПДП, 421: 8äg-; DS, 496: zeg- 2) kuchaytirish maʼnosini ifo-dalovchi —gä qoʻshimchasini olgan shaklidan —k qoʻshim-chasi bilan yasalgan: (ser— + gä = sergä-) + k = sergäk.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Tez, darhol sezadigan; sezgir, ziyrak. ◆ Sergak soqchi. Sergak boʻlmoq. Sergak tortmoq. n Kiyikdek sergagu hush-yor chavandoz Qadam qoʻyganda togʻlar qilgan ovoz. Habibiy. ◆ Malohat ham sergak oʻtirar, ikki qulogʻi munozarada edi. S. Nurov, „Narvon“ .
2 Tez fahmlaydigan; zehni oʻtkir; fa-rosatli. ◆ Sergak oʻquvchi. mt Koʻngil qoʻygan yigiting sergak boʻla qolsa, dilingdagini tushunib, gapingga monand javob qilsa.. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ .
3 Uygʻoq; uxlagan emas. ◆ Mahkam yoniga agʻdarilib yotdi va koʻzini yumdi. Lekin bu-tun vujudi sergak edi. P. Qodirov, „Uch il-diz“ . ◆ -Darhol darvozalar yaqinidagi mahalla-larga xabar qil, uxlamasinlar, sergak boʻlib tursinlar! — dedi Temirtosh. "Yoshlik".
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
СЕРГАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
Ruscha ru
sergak
осторожный; настороженный, бдительный, чуткий; ◆ sergak boʻlmoq быть настророже, насторожиться; быть бдительным; ◆ sergak boʻlib yotmoq чутко спать; ◆ postda sergak turmoq бдительно стоять на посту.