shilliq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shil-liq

Etimologiyasi

SHILLIQ I 'elimsimon suyuq yopishqoq modda'. Sog kishining nafas yoʻllari hurib holmasligi va changdan sahlanishi uchun unda biroz sh i l l i h boʻ— ladi (N.Ismoilov). Bu otni oʻzbek tilidagi shilimshiq, shilqim soʻzlari bilan qiyoslashdan koʻrinadiki, ular uchun asos vazifasini shil— qismi bajargan, lekin lu-gʻatlarda bu feʼl oʻz aksini topmagan. Aslida bu feʼl 'elimsimon modda hosil qil—' maʼnosini anglatgan boʻlsa kerak. Shilliq oti ana shu shïl- feʼlidan -(ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik l undoshi qat-langan, ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: shïl— + ïq shïlïq > shilliq. Kishi aʼzosida hosil

boʻladigan bu moddaning nomi oʻxshashlik asosida qurtga koʻchirilgan: shilliq I -> shilliq II.

SHILLIQ II q. shilliq I
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

yopishqoq yelimsimon modda. ◆ Shimiq parda. yash Sogʻ kishining nafas yoʻllari qurib qolmasligi va changdan saqlanishi uchun unda bir oz shilliq boʻladi. N. Ismoilov, „Kasallarni parvarish qilish“ .

shilliq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shil-liq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shilliq qurt Quruqda yashaydigan qorinoyoqli, oʻpkali mollyus-kalar. ◆ Nashi va bulutli havoda oʻrgimchaklar, shilliqlar tugʻiladi, shudgordan boshqa oziq topolmagandan soʻng, yangi oʻsib chitsqan gʻoʻza-larni qirqishga boshlaydi. A. Qodiriy, „Obid ketmon“ .

Antonimlari

ШИЛЛИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

shilliq I
слизь; // слизевой; слизистый; ◆ shilliq parda анат. слизистая оболочка.

shilliq II
зоол. улитка, прудовик; ◆ shilliq qurt улитка.