tekin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

te-kin

Etimologiyasi

TEKIN ' evaziga qech narsa talab qilinmaydigan', beiul Uzoh safarga pul kerak. Tekin himiz, et haida (Oibek). Qadimgi turkiy tilda qam shunday

maʼnoni anglatgan bu sifat asli tekün, tekin tarzida

talaffuz qilingan; tekün soʻzi 'evaziga hech nima talab qilinmaydigan' maʼnosini, tekin soʻzi esa 'bekorga' maʼnosini anglatgan (ДС, 550). Oʻzbek tiliga tekoʻn soʻzi tekin shaklida yetib kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Evaziga pul, haq yoki boshqa biror narsa talab qilinmaydigan; pulsiz, bepul. ◆ Tekin ovqat. Tekin mehnat. n ◆ Uzoq safarga pul kerak. Tekin qimiz, et qayda. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ -Senhali shunaqa yomonmisan-a? Oʻy-boʻy! — dedi zavxoz. — Shun-chalik tekin yeb-ichib, oʻqib yurganingga shukur qilish kerak. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Suv tekin, suvtekin Juda arzon, deyarli tekin. ◆ Xotishshrning mehnati ayniqsa qadr-siz, suv tekin boʻlishini oʻshanda bildim. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ -Goʻr azobi bilan yetishtirgan paxtasini zavodga keltirib, suv tekin sotadi, — deyar edi kuyunib Vali aka. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . Tekin tomoq q. tomoq 3.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tekin
даровой; бесплатный; безвозмездный; даром, бесплатно, безвозмездно; ◆ tekin ovqat бесплатное питание; ◆ tekin foydalanish безвозмездное пользование; ◆ tekin tomoq 1) даровая пища; 2) дармоед, тунеядец; ◆ tekin pul деньги, которые достались даром (без труда); ◆ tek turguncha tekin ishla посл. лучше даром поработай, чем стоять без дела; ◆ 

• suv tekin очень дешёвый; // очень дёшево, почти даром.