temiratki

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

te-mi-rat-ki

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

TEMIRATKI 'shoʻralagan yoki qoʻtirsimon teri kasalligi'. Echkining suti temiratkiga dori boʻlarmish (Sayid Ahmad). Shunday maʼnoni ang— latgan soʻz Mahmud Koshgʻariy lugʻatida temräkü shaklida (Devon, I, 453), xuddi shu manbadan olingan soʻz DSning 551— betida temrägoʻ shaklida keltirilgan. E.V.Sevortyan lugʻatida (ЭСТЯ, III, 190) koʻpchilik turkiy tillarda bu soʻz temregü, temirätkoʻ shaklida, oʻzbek tilida te-mirätki shaklida ishlatilishi taʼkidlangan. Bu soʻz oxiridagi -ki qismi ot yasovchi qoʻshimcha ekani aniq; ikkinchi boʻgʻindagi i unlisi keyin qoʻshilgan deb hukm chiqarish mumkin; temrät— qismi oxiridagi —t orttirma shakli qoʻshimchasiga teng; demak, qadimgi turkiy tilda temrä— feʼli mavjud boʻlgan, lekin u qanday maʼnoni

anglatgani noaniq. Asli temrä— soʻzi qam tub emas, balki bu feʼl —rä qoʻshimchasi bilan yasalgan boʻlsa ke — rak; unda tem qismi ot yoki sifatga teng boʻlib chiqadi, lekin bunday soʻz manbalarda taʼkidlanmagan (shoʻralash kasalligini anglatgan ot boʻlsa kerak).

Devonning oʻzbekcha tarjimasida temräkü soʻzining temirutki soʻzi bilan izohlanishi bu soʻzni temir oʻtki birikmasining bir soʻzga birlashuvidan yuzaga kelgan deb tushunishning ("soxta etimologiya"lashning) nati-jasi boʻlsa kerak. K.K.Yudaxin lugʻatida (КРС, 723) bu soʻzning temirötkü shakli keltirilgvn, lekin asosiy shakl temiretki ekani taʼkidlangan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

Tashqi koʻrinishi, kechi-

shi va kelib chiqish sabablari turlicha boʻlgan koʻpchilik teri kasalliklarining umumiy nomi. ◆ Echkining suti temiratki-ga dori boʻlarmish. Bu Luqmoni Hakimdan qolgan gap. S. Ahmad, „Hukm“ .

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

ТЕМИРАТКИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

temiratki
лишай (накожная болезнь).