toʻqnashmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻq-nash-moq

Etimologiyasi

TOʻQNASH— 'yuzma-yuz uchrash-', 'duch kel-'. Dav-latyor .. kutubxona eshigi oldida Saodatxon bilan toʻqnashdi (Nazir Safarov). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ' ur—' maʼnosini anglatgan toqï— feʼli— ning (ДС, 576) ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi —n qoʻ— shimchasini olgan shaklidan (Devon, II, 171) birgalik maʼnosini ifodalovchi -(a)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻigan, a unlisi ä unlisiga al — mashgan. (toqï— + n = toqïn—) + ash = toqïnash— > toqnash- > toqnäsh-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yuzma-yuz uchrashmoq, toʻqnash, duch kelmoq, yoʻliqmoq. Davlatyor koʻprikdan oʻtmay, ariqdan hapʼshdi, kutub-xona eshigi oldida Saodatxon bilan toʻq-nashdi. N. Safarov, Saodatning qissasi.

Koʻzlar toʻqnashdi Koʻzlar bir-biriga tushdi. ◆ Teshaboy ham ayni nazokat bilan javob qildi, shunda ikkovining koʻzlari toʻqnashdi. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ . o.

2 Ikki tomondan duch kelib, bir-biriga urilmoq, toʻqinmoq. ◆ Mashinalar koʻprik ustida toʻqnashib shikastlandi.

3 Bir-biriga roʻbaroʻ boʻlmoq, bir-biriga duch kelmoq (qarama-qarshi, raqib to-monlar, qarashlar va shu kabilar haqida). ◆ Yakshanba kuni shaharning Qarshi darvozasidan uch farsax narida ikki tomon sarbozlari toʻqnashib, bir muddatlik toʻs-toʻpolon jangdan soʻng, buxoroliklar tor-mor etildi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ Ilgʻorlik bilan qoloqlik, samimiy-lik bilan hasad, oliyjanoblik bilan tuban-lik.. toʻqnashadi. Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi“ . ◆ Murodning miyasida qarama-qarshi fikrlar toʻqnashdi. T. Ashurov, „Oq ot“ .

Antonimlari

ТЎҚНАШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

toʻqnashmoq
1 встречаться (друг с другом);
2 сталкиваться.