toʻqqiz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻq-qiz

Etimologiyasi

TOʻQQIZ ' sakkiz bilan oʻn oraligʻidagi butun miq— dor son'. Dushman kechgacha toʻ hhi z marta ataka hildi ^ (Abdulla Qaqqor). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni bildirgan bu soʻz toquz (ПДП, 432; Devon, I, 410; DS, 578), toŋïz (ДС, 577), hatto toŋquz tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 432); oʻzbek tiliga toquz shakli q undoshi qatlanib, ikkinchi boʻgʻinidagi u

Unlisi i unlisiga almashib yetib kelgan: toquz > toqquz > toqqiz.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 9 raqami va shu raqam bilan ifodalangan son, miqdor. ◆ Toʻqqizdan uchni ayirmoq. Toʻqqiz soʻm pul. Toʻqqiz kilogramm yogʻ. m ◆ Dushman kechgacha toʻqqiz marta hujum qildi va har safar qaqshatqich zarbaga uch-rar.. edi. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ .

2 ayn. toʻqqiz-toʻqqiz. [Hojar Toʻlaxonga:] ◆ Otang yurtning biri, kami besh yuz joydan toʻqqiz olib, toʻn kiygan. Hamza, „Paranji sirlari“ . Men bahuzur yozilib oʻtirib, toʻy ziyofatlarini yedim, hammaning oldiga "toʻq-qiz" ulashilgandan keyin qaytdik. M. Mu-hammadjonov, Turmush urinishlari.

Toʻqqiz pul Hech narsaga, bir paqirga ar-zimaydi, arzimas. ◆ Sogʻligʻing boʻlmasa, budav-lating toʻqqiz pul. Toʻqqiz pulga qimmat odam. Toʻqqiz puldek qilib tushuntirib (yoki tugib) bermoq Juda oddiy qilib tushuntirib bermoq. ◆ Hushyor savdogar uchun elchining bir imosi kifoya qildi, unga gapni toʻqqiz puldek qilib tugib berishning hojati yoʻq edi. M. Osim, „Elchilar“ .

Antonimlari

ТЎҚҚИЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Sifat

toʻqqiz

Ruscha _ru

toʻqqiz
девять; ◆ toʻqqiz tovoq обл. = toʻqqiz-toʻqqiz.

Raqam

toʻqqiz (9)

Tillarda

Raqam

• Astuleoncha: nueve
• Ozarbayjoncha: doqquz
• Fransuzcha: neuf
• Italyancha: nove
• Inglizcha: nine
• Kurdcha: neh
• Olmoncha: neun
• Turkcha: dokuz

OʻTIL