toʻzgʻimoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]toʻz-gʻi-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]TOʻZGʻI— ' har yonga bir necha marta sochil-'. Kuchli shamol turib, toʻplab qoʻyilgan xazon t oʻ z gʻ i b k ye t d i. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'osmonga koʻtaril-1 maʼnosini anglatgan toz- feʼlidan (ДС, 579; Devon, II, 353) eski oʻzbek tilida ' takror' maʼnosini ifodalovchi —gʻï qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinchalik ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: toz— + gʻï— = tozgʻï— > tozgʻi—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
ayn. toʻzmoq 1, 2, 4, 5. ◆ Xazon toʻzgʻib ketdi. yash Chorak soatdan keyin shov-qin koʻtarilib, maslahat majlisi toʻzgʻib ketdi. A. Muxtor, „Chinor“ . Nizomjon uning [Dildorning
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]◆ toʻzgʻigan qop-qora sochlarini, marmardek oppoq bilaklarini xayoldan ket-kizolmasdi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Qish-yoz oyogʻida ogʻir sagʻri kafsh. Mahsi ham ming yamoq, boshida kir, toʻzgʻigan sama. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ТЎЗҒИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.