tupurmoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
tu-pur-moq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
TUPUR— 'ogʻizdan tupuk, soʻlakay, balgʻam kabi — larni kuch bilan chiqarib tashla—'. Osmonga t u p u r -s a n g, betingga tushar (Maqol). Bu feʼl eski oʻzbek tilida tuflash harakatini ifodalovchi tuf tovushga taqlid soʻzidan — (u)r qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyin — chalik f undoshi p undoshiga almashgan: tuf + ur = tu— fur— > tupur—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Tupukni til, lab yordamida tashqariga tashlamoq, otmoq. ◆ Osmonga tupursang, betingga tushar. Maqol . n ◆ Ru-qiya uning oldiga kelib, bir turtdi, gʻazabi-ga chidolmay, "chirt" etkazib yoniga tupurdi.. K. Yashin, „Hamza“ .
2 Ogʻizdagi (ogʻizda toʻplangan) qon, nos va sh.k. ni tashqariga tashlamoq. ◆ Ogʻzidagi nosini tupurib.. shimining pochasini shima-rib, ketmon bilan oʻrtaga tushdi. S. Ahmad, „Laʼli Badaxshon“ . ◆ Bektemir tuproq osti-dan emaklab chiqdi. Ogʻzidan loy tupurdi. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ Latofat hamon "qariqiz" oʻtini tishlari bilan kirsilla-tib uzib, tupurib tashlar, olis qishloq hayotini eslatuvchi qadrdon bir is tuyardi dimogʻida. Oʻ. Hoshimov, „Bir tomchi shudring“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ТУПУРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.