urgʻochi
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
ur-gʻo-chi
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
URGʻOCHI ’nasl beruvchi (hayvon)’. Itimiz bitta erkak, uchta u r gʻ o ch i bola tugʻdi. Bu sifat qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, 'hosil qil-’ maʼnosini anglatgan ur- feʼliga kuchaytirish maʼnosini ifoda — lovchi -gʻa qoʻshimchasini va shaxs maʼnosini bildiruvchi -chï qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 603); qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin a unlisi â unlisiga al— mashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (ur-+ gʻa = urgʻa-) + chï = urgʻachï > urgʻâchi. Bu soʻz tarkibini urugʻ otiga -a qoʻshimchasini qoʻshib feʼl yasalgan, soʻngra -chï qoʻshimchasini qoʻshib sifat yasalgan deb talqin qilish ham mumkin (ЭСТЯ, I, 603). Bunda -a qoʻshimchasi qoʻshilishi munosabati bilan urugʻ soʻzining ikkinchi boʻgʻinidagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, keyin-chalik a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (urugʻ + a = urugʻa-) + chï urugʻachï > urgʻachï > urgʻâchi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Erkakka qarama-qarshi jins-li (hayvon, jonivor). ◆ Urgʻochi ayiq. Urgʻochi buzoq.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
УРҒОЧИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.