urush
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]u-rush
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]URUSH ’jang’,’qurolli kurash’. Urush nogironlariga katta imtiyozlar berildi. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’zarba ber-’ maʼnosini anglatgan ur-feʼlidan harakat nomi yasovchi -(u)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 600; Devon, I, 52, 93; DS, 616): ur- + ush = urush. Asli bu soʻz ’jang’ maʼnosini ham, ’janjal’ maʼnosini ham bildirgan; oʻzbek tilida urush soʻziga ’jang’ maʼnosi, urish soʻziga esa 'mushtlashish’, ’janjal’ maʼnosi birkitilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Qabilalar, davlatlar yoki ijtimoiy guruhlar oʻrtasidagi uyushgan qurolli kurash. ◆ Fuqarolar urushi. Ikkinchi jahon urushi. n ◆ Urushning ikkinchi yili otasi armiyaga ketdi-yu, qoʻlida hunari yoʻq ona ikki bola bshshn qoldi. P. Qodirov, „Uch ildiz“ . ◆ Har eshikda bir qaygʻu sanqir, Qora urush uzoq choʻzildi. U. Qoʻchqorov, „Hayajonga koʻmilgan dunyo“ .
2 Tomonlar oʻrtasida qurolli jang, toʻqnashuv. ◆ Ahmadjon sheriklari bshshn urush-dan xiyla uzoqda dam olib yotgan bir qism-ga kelib tushdi. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ . ◆ Kechki soat toʻrptr, asrdan bir oz ertaroq hukumat askari bilan xalq orasida urush boshlandi. A. Qodiriy, „Oʻtkan kunlar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Jang, muhoraba, savash, yurish, soʻqish, olishuv, mushtlashuv.
Antonimlari
[tahrirlash]УРУШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
urush
1 война; // военный; ◆ Ulugʻ Vatan urushi Великая Отечественная война; ◆ grajdanlar urushi гражданская война; ◆ jahon urushi мировая война; ◆ urush olovini yoquvchilar факельщики войны, поджигатели войны; ◆ urush harakatlari военные действия; ◆ urush qilmoq воевать; сражаться;
2 сражение, бой, битва; ◆
- sovuq munosabatlar urushi или ◆ sovuq urush полит. холодная война.