uvali-juvali

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-va-li—ju-va-li

Etimologiyasi

UVALI-JUVALI ’koʻp mayda farzandli’, ’neva-ra-chevarali’. Ikki yoshning birgalikda uzoh umr koʻrib, u v a l i - j u v a l i boʻlishini tilab duo hilishdi. Bu takror sifatning ikkinchi qismi birinchi qismi boshlanishiga j tovushi qoʻshib hosil qilingan; birinchi qism esa qadimgi turkiy tildagi ’urugʻ’, ’oila\ ’uy-joy’ maʼnosini anglatgan o:ba otaning oba shak — lidan (ДС, 362) -lï qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 401); oʻzbek tilida o unlisi u unlisiga, b undoshi v un — doshiga, a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: oba + lï = obalï > uvalï > uväli.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Koʻp farzandli, ne-vara-chevarali. ◆ Ikki yoshning muhabbatli, uvali-juvali boʻlishlariga duo qilishgach, sovchilarga zarrin toʻnlar kiydirildi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Buvi.. uy sohibi Oʻtapning serfarzand, uvali-juvali boʻlishi-ga istak bildirdi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ To-libjon ham uvali-juvali, xotin, bola-chaqasi bilan chiqib, boboni kuzatgani ot-langanedi. A. Muxtor, „Chinor“ .

Antonimlari

УВАЛИ-ЖУВАЛИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.