uygʻatmoq

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

UYGʻAT- 'fiziologik sokinlik holatidan chiqar-’. Meni ertaga ertalab soat oltida uygʻating. Bu soʻz asli uygʻa- feʼlidan -t orttirma qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (uygʻan- feʼliga qiyoslash buni ochiq koʻrsatadi); uygʻa- feʼli esa qadimgi turkiy til— dagi ’bedor’ maʼnosini anglatgan oyuq soʻzidan -a qoʻ-shimchasi bilan yasalgan; -a qoʻshimchasi qoʻshilishi bilan q undoshi gʻ undoshiga almashgan, keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, a unlisi ä unlisiga, soʻz boshlanishidagi o unlisi u unlisiga almashgan (baʼzi shevalarda hozir ham bu oʻrinda o ay — tiladi): (oyuq + a = oyuqa-) + t = oyuqat- > oyugʻat- > oygʻat- > uygʻät-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.