uzangi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-zan-gi

Etimologiyasi

UZANGI 'minish va oyoqlarni tirab oʻtirish uchun xizmat qiladigan ot abzali’. Chap oyogʻini uzangiga qoʻyishi bilan ot yurib ketdi. Bu ot qadimgi turkiy tilda 'yuqoriga koʻtar-’ maʼnosini anglatgan üzä- feʼ-lining ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi -n qoʻshimchasini olgan shaklidan —gü qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 624; DS, 630); oʻzbek tilida ü unlilarining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan, soʻz oxiridagi u unlisi i unlisiga almashgan: (oʻzä- + n = üzän-) + gü = üzängü > uzängi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Egarning ikki tomoniga qa-yish bilan bogʻlab, osib qoʻyiladigan, otga minish va egarda oyoqlarni tirab oʻtirish uchun xizmat qiladigan, metalldan yasalgan ot abzali. ◆ Komil kumush uzangiga oyoq uchini qoʻyib, egarga minib oldi. \. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Malum otliq qutidorning darvozasida oti-ni toʻxtatdi-da, oʻng oyogʻini uzangidan uzdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Antonimlari

УЗАНГИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

uzangi
стремя, стремена; ◆ otga minolmasang, uzangidan oʻpkalama посл. если не можешь (не умеешь) сесть на лошадь, не обижайся на стремя; ◆ oyogʻini uzangidan uzmoq высвободить ногу из стремени.