xafa

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xa-fa

Etimologiyasi

XAFA Bu sifat ПРСda [xäfe] shaklida keltirilib, 'nafasi siqilib turgan', 'qaygʻuli' maʼnosini (195), ТжРСda xafa shaklida keltirilib, 'qaygʻuli', 'nafasi siqilib turgan' maʼnosini (421) anglatishi aytilgan; oʻzbek tiliga tojik tilidagi shakli 'qaygʻuli' maʼnosi bilan olingan (OʻTIL, II, 320). Bu sifatdan oʻzbek tilida xafalash- feʼli, xafalik oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. <LaJb. — boʻgʻish, boʻgʻilish, na-fas qaytish; boʻgʻib oʻldirish; boʻgʻuvchi

1 Gʻamli, qaygʻuli, hasratli. ◆ U[Zulfizar] juda ham xafa, shahlo koʻzlarida nam, mungʻayib qolgan edi. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Kumush juda xafa koʻringanlikdan, uning koʻnglini ochmoq-qa toʻgʻri kelar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Ranjigan, ozor topgan, norozi; araz-lagan. ◆ Kimdan xafasiz? Mendan xafa boʻl-mang. [Vera:] Maktab bilganida, toʻyingni bir yil keyinga qoʻydirar edi. Yashirding. Hamma sendan xafa. A. Qahhor, „Ogʻriqtishlar“ .

Xafa boʻlmoq 1) qaygʻuli holatda boʻlmoq. ◆ Xafa boʻlib, yoshga toʻlgandi koʻzim, Oʻlsam, oʻchar Chambildan bosgan izim. "Nurali"; 2) ran-jimoq; ozor topmoq . ◆ -Anavi kupi mendan xafa boʻldingiz-a, — dedi u orqasiga qaramay. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Ikrom-jon xafa boʻlmaganini bildirib.. sh 1'jaydi. S. Ahmad, Ufq. Xafa qilmoq Ranjitmoq, ozor bermoq. ◆ Agar u yerda ham uni xafa qi-lishsa.. choponini yelkasiga taiiab ketave-rardi. S. Ahmad, „Ufq“ .

Antonimlari

ХАФА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

xafa
1 печальный, грустный; удручённый, огорчённый, унылый; ◆ xafa koʻrinish печальный (грустный) вид;
2 обиженный, надутый; ◆ xafa boʻlmang не горюйте, не огорчайтесь, негрустите, не унывайте; не обижайтесь; ◆ kimdan xafasiz или ◆  kimdan xafa boʻldingiz? на кого вы обиделись?; кто вас обидел?; ◆ xafa qilmoq 1) огорчать; опечаливать; 2) обижать; ◆ seni kim xafa qildi? кто тебя обидел?