yakan
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ya-kan
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]YAKAN ’tola-tola boʻlib oʻsadigan toʻqay oʻsimligi’ (odatda tok bogʻlashda ishlatiladi). Koʻlning sayoz joy— larida odam boʻyi hamishlar, ya k a n l a r oʻsib .. yotardi (Jumaniyoz Sharipov). Bu ot qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, ’zichla-’, 'birlashtir-' maʼnosini anglatgan yik- feʼlidan (Devon, III, 31: yigi 'zich') -(ä)n qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik i unlisi ye un —
lisiga, bu unli oʻz navbatida ä unlisiga almashgan: yik + än = yikän > yekan > yäkän (ЭСТЯ, IV, 172).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 bot. Zax va sersoya yerlarda, toʻqaylarda tola-tola boʻlib oʻsadigan bir yoki koʻp yillik oʻsimlik (tolasi pishiq boʻlganligidan, odatda, bogʻdorchilikda tok bogʻlash uchun ishlatiladi) ◆ Yakan oʻrmoq. Tok-ni yakan bilan bogʻlamoq. yash Koʻlning sayoz joylarida odam boʻyi qamishlar, yakanlar oʻsib.. yotardi. J. Sharipov, „Xorazm“ .
2 jarg. Pul. ◆ Esing borida etagingni yop, degan mashhur naqlga amal qilmasak boʻlmas. Bir yoqdan yakanning qoʻri qochyapti. J. Ab-dullaxonov, „Toʻfon“ . ◆ Gapni aylantirmang. Yogʻliq joy. Yakan katta boʻladi!.. "Mushtum" .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЯКАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.